Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Dietrich concernent la mancanza da persunal e da plazs en il sectur da promoziun pretensius

Sessiun: 07.12.2022

La promoziun da scolaras e scolars cun in basegn da promoziun pretensius è chaussa dal chantun. Questa promoziun vegn garantida dals trais centers da cumpetenza «Giuvaulta» (a Giuvaulta), «Scola-dimora Cuira» (a Cuira) e «Casa Depuoz» (a Trun). En ils centers da cumpetenza na stattan dentant actualmain a disposiziun nagins plazs u lura mo en moda fitg limitada. En ils centers da cumpetenza manca displaschaivlamain pli e pli er il persunal scolà per la scolaziun speziala integrada (SSI) en las scolas regularas.

Ils purtaders da scola constateschan perquai adina pli savens, che tant la SSI sco er ils plazs da la scolaziun speziala externa na pon betg vegnir garantids. Ils uffants han però il dretg da survegnir sustegn. Malgrà ch'il basegn da promoziun è cumprovà, na vegnan – sco cuntramesira inadmissibla – las attribuziuns correspundentas per talas scolaras e tals scolars betg fatgas u simplamain suspendidas. 

Sch'in plaz da scolaziun speziala externa manca, ston pia las gestiuns da scola pertutgadas chattar ina soluziun entaifer lur sistem da scola regular. Malgrà las stentas da sustegn sproporziunadas, las qualas vegnan augmentadas cun resursas da persunal tras pedagogas e pedagogs curativs sco er tras assistenzas da classa e las qualas vegnan coordinadas cun gronds sforzs da la direcziun da scola, resta in tal «setting d'urgenza» inadattà, respectivamain insupportabel per las persunas participadas. D'ina vart na survegn l'uffant pertutgà nagin sustegn e nagina promoziun che correspunda a ses basegns e da l'autra vart pateschan savens la classa e l'entir sistem da scola da quest fatg.

Cun questa chargia supplementara accentueschan las situaziuns pretensiusas al lieu la problematica da la mancanza da persunas d'instrucziun e da direcziuns da scola, e quai a curta, a media ed a lunga vista. Las surpretensiuns individualas che chaschunan adina pli savens reducziuns dals pensums u displaschaivlamain schizunt l'abandun da la professiun, na constateschan ins betg mo tar las persunas d'instrucziun, mabain pli e pli er tar las direcziuns da scola.

Nus essan da l'opiniun che l'abilitad da supportar squitsch dals sistems da scola na dastga vegnir strapatschada supplementarmain ni tras la mancanza da persunal en il sectur pretensius ni tras la mancanza da plazs da scolaziun speziala e ch'igl exista in basegn d'agir urgent.

Nus supplitgain perquai la Regenza da respunder las suandantas dumondas:

  1. Datti ina statistica che mussa il basegn da plazs dals ultims onns respectivamain vegn in tal basegn eruì sistematicamain?
  2. Co po la mancanza da persunal sco er la mancanza actuala da plazs en ils centers da cumpetenza vegnir motivada e tgeninas èn las propostas per mitigiar a curta vista la situaziun?
  3. Tge mesiras ston vegnir prendidas, per ch'i possia vegnir garantì als uffants la promoziun ch'els han da bun en il sectur pretensius sco er il dumber da plazs en ils centers da cumpetenza, e quai er a media ed a lunga vista?
  4. Co pon ils custs che resultan per ils settings spezials ch'ils posts spezialisads recumondan per l'instrucziun regulara e che resultan pervia da la mancanza da plazs da scolaziun speziala vegnir indemnisads tras il chantun?

Cuira, ils 7 da december 2022

Dietrich, Holzinger-Loretz, Favre Accola, Atanes, Bachmann, Bardill, Baselgia, Beeli, Berther, Berweger, Biert, Binkert, Bischof, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Brandenburger, Brunold, Bürgi-Büchel, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Claus, Collenberg, Degiacomi, Della Cà, Derungs, Epp, Furger, Gansner, Gartmann-Albin, Gredig, Hofmann, Jochum, Kasper, Kocher, Kohler, Kreiliger, Kuoni, Lehner, Loepfe, Luzio, Mani, Menghini-Inauen, Messmer-Blumer, Morf, Müller, Nicolay, Oesch, Pajic, Perl, Preisig, Rageth, Rettich, Rusch Nigg, Rutishauser, Sax, Ulber, Walser, Widmer, Wieland, Wilhelm, Zindel

Resposta da la regenza

Las suandantas explicaziuns pertutgan scolaras e scolars (SeS) cun in basegn spe­zial da promoziun en il sectur dals impediments. La dumonda areguard plazs per SeS cun cumportaments problematics en il senn pli stretg vegn tractada en la dum­onda Claus concernent la mancanza da plazs per uffants cun basegns spezials en scola: Sche l'integraziun arriva a ses cunfins!

Tar la dumonda 1: Sco basa per la planisaziun da la purschida en il sectur pretensius vegn elavurada periodicamain in'analisa dal basegn, quai tenor l'art. 49 al. 2 da la Lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (Lescha da scola; DG 421.000). En ina retschertga stiman las instituziuns da la scolaziun speziala, quants plazs libers e quants plazs occupads ch'ellas vegnan mintgamai ad avair a disposiziun ils proxims trais onns da scola. Ultra da quai stiman ils posts spezialisads cumpetents da l'Uffizi per la scola populara ed il sport (USS) il basegn. L'ultima giada èn ils basegns vegnids eruids ils onns 2017, 2020 e 2022. L'ultima retschertga è ve­gnida realisada in mez onn pli baud, per pudair reagir – en cas da basegn – sin l'onn da scola 2023/24. Il USS dispona da cifras che demussan retrospectivamain il svilup en la scolaziun speziala integrativa e separativa sco er en l'assistenza respectiva.

Tar las dumondas 2 e 3: Sin fundament da l'analisa dal basegn menziunada e pervia da la pretensiun da la Cumissiun da gestiun dal Cussegl grond da franar ils custs en il en il sectur da las mesiras pretensiusas da la pedagogia speziala, è in engrondi­ment dal dumber da plazs fin ussa vegnì giuditgà sco betg inditgà. La retschertga ch'è vegnida fatga la fin dal 2022 per eruir il basegn da plazs en la scolaziun speziala separativa per l'onn 2023/24 ha mussà in basegn ch'è creschì pli fitg che spetgà. Sco mesira a curta vista èsi previs (stadi schaner 2023) da stgaffir en las instituziuns da la scolaziun speziala per SeS cun in impediment plazs supplementars temporars per l'onn da scola 2023/24. A media ed a lunga vista èn planisadas differentas mesiras en il champ da tensiun tranter il svilup dals custs e l'augment dal basegn. Il USS è vegnì incumbensà d'analisar il svilup dals custs e d'elavurar propostas da mesiras per sbassar ils custs. A medem temp ha lieu in'analisa dal basegn per la planisaziun da la purschida en il sectur da las mesiras pretensiusas da la pedagogia speziala 2024–2026. La Regenza concluda questa planisaziun en il decurs da quest onn. La mancanza da persunal en la pedagogia curativa da scola è in fenomen ch'exista dapli pli ditg en blers chantuns e che ha plirs motivs (p.ex. basegn pli grond, enga­schaments a temp parzial). Tenor la pratica pon vegnir concedidas – en cas da ba­segn – permissiuns da dar scola a persunas d'instrucziun adattadas senza in diplom en pedagogia curativa, quai per pudair garantir la cuntinuaziun da l'instrucziun. Per l'onn da scola 2022/23 è plinavant vegnida stgaffida ina regulaziun excepziunala con­cernent l'engaschament d'assistenzas da scola en la scolaziun speziala integrativa. Fin ussa han ins stuì far diever mo en singuls cas da questa regulaziun. Per cuvrir uschè bain sco pussaivel a media ed a lunga vista il basegn da pedagogas curativas e pedagogs curativs, ha la Regenza approvà in model da scolaziun e da furmaziun supplementara a partir da l'onn da scola 2022/23 ch'è concepì per 6 onns, quai en cooperaziun tranter la Scola auta da pedagogia dal Grischun e la Scola auta inter­chantunala da pedagogia curativa.

Tar la dumonda 4: Per regla sto ina scolaziun speziala vegnir planisada sin il cumen­zament d'in nov onn da scola. La Regenza parta dal fatg, ch'ina promoziun tras il pur­tader da scola – en il rom da las resursas da la pedagogia speziala simplas ch'èn avant maun – saja per regla giustifitgabla per il temp fin ch'in nov onn da scola cu­menza. Per indemnisar las mesiras da la scola regulara che surpassan las contribu­ziuns ch'èn previsas tenor Lescha da scola, na datti nagina basa giuridica. Sch'ina scolaziun integrativa speziala vegn en dumonda e sche las resursas persunalas ne­cessarias per tala na pon betg vegnir messas a disposiziun da l'instituziun da la sco­laziun speziala cumpetenta (però da la scola regulara), alura pon ins garantir ina scolaziun speziala ed ina finanziaziun dal chantun tras quai, ch'il persunal pertutgà surpiglia in pensum da lavur parzial tar l'instituziun da la scolaziun speziala.

22 da favrer 2023