Tar la dumonda 1: Las persunas responsablas da l'Uffizi da sanadad (US), da l'Uffizi per la scola populara ed il sport (USS), da l'Uffizi dal servetsch social (USo) sco er da l'Institut d'assicuranza sociala dal Grischun (IAS) èn sa scuntradas ils ultims onns pli­ras giadas per in barat professiunal. En quest connex è er vegnida precisada la cum­petenza davart ils trais accents d'acziun prioritars ch'il Cussegl federal ha formulà. La cumpetenza tematica en il sectur da la diagnosa tempriva e da la diagnostica dal di­sturbi dal spectrum da l'autissem (DSA) han il US ed il USS. En il sectur da l'inter­venziun tempriva en il senn da terapias intensivas èsi chaussa dals provediders da sanadad da stgaffir purschidas. La finanziaziun da talas purschidas surpiglia il IAS. La cussegliaziun per persunas pertutgadas e lur confamigliars sco er la coordinaziun dals differents servetschs vegnan fatgas da differents uffizis resp. dal IAS e depen­dan da la vegliadetgna e da la situaziun da vita da las persunas pertutgadas. Svilups e projects davart la tematica DSA èn er vegnids elavurads sin plaun naziunal. En il sectur da l'intervenziun tempriva intensiva (IFI) ha la Conferenza svizra dals directurs chantunals da l'educaziun publica (CDEP) la cumpetenza chantunala. Areguard las purschidas ed areguard las finanziaziuns han ins gia fatg emprims pass en ils suan­dants secturs. La finanziaziun da las intervenziuns temprivas en il senn da terapias intensivas en in center da terapias ch'è renconuschì da l'Uffizi federal d'assicuranzas socialas (UFAS) vegn garantida tras il IAS. Fin ussa è entrada tar il IAS mo ina du­monda da finanziaziun per ina tala mesira medicala. Er vinavant na datti nagina pur­schida da terapia correspundenta en il chantun Grischun, ch'è renconuschida dal IAS. En l'accent d'acziun diagnosa tempriva e diagnostica ha il US manà tras l'onn 2021 in'acziun da sensibilisaziun tar las medias ed ils medis, en las canortas d'uf­fants, tar la cussegliaziun da geniturs e tar ulteriurs gremis professiunals. Cun la spe­diziun d'in cudesch spezialisà per il screening tempriv da DSA tar uffants da 0 fin 3 onns èn las persunas spezialisadas vegnidas pledentadas cun cleras intenziuns. Cun la revisiun totala da la Lescha davart la promoziun da la tgira d'uffants cumple­mentara a la famiglia en il chantun Grischun (LTGU), ch'il Cussegl grond ha deliberà il december 2022, èn vegnidas stgaffidas las normas per la tgira d'uffants cun impe­diments en purschidas renconuschidas da la tgira d'uffants cumplementara a la fami­glia e reglada la finanziaziun dals custs supplementars. Als uffants ch'èn pertutgads da DSA stattan las purschidas da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia da princip a disposiziun. A partir dal mument che la LTGU entra en vigur vegnan er prestaziuns da tgira supplementaras a pudair vegnir finanziadas. Cumpetent per la permissiun e la finanziaziun da purschidas da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia è il USo.

Tar la dumonda 2: Il Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient (DECA) ed il IAS han a disposiziun il rapport final «Intensive Frühintervention für Kinder mit frühkindlichem Autismus: Entwicklung von Finanzierungsmodellen» (project IFI, fasa 3, 22 da mars 2022) dal UFAS. Tenor il rapport final duain las pur­schidas da l'intervenziun tempriva intensiva (IFI) vegnir finanziadas tras la Confede­raziun ed ils chantuns, er suenter ch'il project da pilot è terminà (l'onn 2026). En il decurs dals proxims mais entra la CDEP en tractativas cun il UFAS davart la concep­ziun d'ina cunvegna da program da basa, che duai er reglar la finanziaziun tras la Confederaziun ed ils chantuns. Da stabilir ina purschida da terapia en l'entir chantun – en il senn da la «intervenziun tempriva intensiva» – para d'esser ord vista actuala pauc realistica en il chantun Grischun, perquai ch'il dumber d'uffants pertutgads è relativamain pitschen (0,2 fin 0,3 pertschient d'ina annada) sco er pervia da la situa­ziun geografica e linguistica dal chantun.

Tar la dumonda 3: La planisaziun da las purschidas per persunas creschidas cun impediments en il chantun Grischun per ils onns 2020 fin 2023 aveva previs d'ampli­fitgar las purschidas d'abitar protegidas per persunas cun DSA. Dals furniturs da pre­staziuns n'èn fin ussa vegnids realisads nagins projects. En la planisaziun da las pur­schidas per ils onns 2024 fin 2027 vegn il USo perquai previsiblamain anc ina giada a reprender il svilup da tals projects. Medemamain vegnan examinads ils contracts da prestaziun da las differentas purschidas da cussegliaziun ch'existan per persunas cun impediments. En il rom da la planisaziun da las purschidas per ils onns 2024 fin 2027 examinescha il USS la purschida a favur da scolaras e scolars cun DSA. Il US na planisescha actualmain betg in'extensiun da las purschidas per persunas cun DSA. La finanziaziun da mesiras medicalas e da differentas purschidas d'integraziun per persunas cun DSA è garantida tras il IAS en il rom da l'assicuranza d'invaliditad.

14 da favrer 2023