Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Kocher concernent la disfatga da la via da velos Fideris-Küblis-Dalvazza

Sessiun: 15.06.2023

La Südostschweiz dals 11 d'avrigl 2023 ha rapportà davart la renovaziun planisada da la N28 tranter Fideris e Küblis-Dalvazza. Perquai ch'il spazi è limità, sto il trassé da la Viafier retica vegnir spustà en in nov tunnel, per che la via naziunala possia vegnir renovada. Ultra da la via naziunala duai er anc vegnir construida ina nova via chantunala. Per questas vias novas duai vegnir «sacrifitgada» la via da velos, q.v.d. ella duai vegnir stritgada senza cumpensaziun e vegnir disfatga. La via da velos duai sa chattar en l'avegnir sin la via d'autos locala.

La via da velos tranter Fideris e Küblis-Dalvazza è vegnida construida pir l'onn 2011. Quella giada ha ina giuria naziunala undrà questa via cun in premi da renconuschientscha, il «Prix Velo». Il trassé ed il grad da construcziun mussian exemplaricamain, co che largias existentas en la rait da vias da velos possian vegnir serradas. Bundant 10 onns pli tard duai la via da velos gia puspè vegnir disfatga e far plazza ad in engrondiment da la via naziunala e chantunala. Quai stat en cuntradicziun cun la Lescha federala davart las vias ciclablas, ch'è entrada en vigur il cumenzament da l'onn. Questa lescha pretenda ch'ils chantuns planise­schian entaifer 5 onns e realiseschian lura ina rait da vias da velos nuninterrutta, attractiva, omogena e – nua che quai è pussaivel e cunvegnent – separada da l'ulteriur traffic. Fin Fideris e davent da Küblis existan talas vias da velos separadas. Questa via da velos separada duai ussa vegnir interrutta. I cuntrafa a questas prescripziuns da disfar vias da velos e da puspè spustar il traffic da velos sin la via d'autos. Plinavant perda l'agricultura terren cultivà.

Actualmain dovran differentas utilisadras e differents utilisaders intensivamain la via da velos tranter Fideris e Küblis-Dalvazza. Ultra da ciclistas e ciclists da sport e da turas èn er persunas cun skis cun rodas e cun inlineskates, famiglias cun uffants sco er viandantas e viandants en gir sin questa via. Per tut questas utilisadras e quests utilisaders signifitga in spustament sin la via d'autos in pegiurament massiv. Nagin na va numnadamain a spass sin ina via chantunala senza passape. En la strategia da svilup da la regiun Partenz/Tavau ha l'ir cun velo e cun bike ina gronda prioritad. En reguard turistic represchenta l'ir cun velo e cun bike ina da las pitgas impurtantas, betg sco ultim en connex cun la finamira da rinforzar il turissem da stad. La ruta na vegn betg mo appreziada pli e pli fitg sco part da rutas a lunga distanza, er numerusas persunas indigenas dovran mintga di la ruta per ir a la lavur u a scola. Quai na fiss lura betg pli pussaivel.

I po constar ch'i vegn a circular sin la via chantunala futura damain traffic che sin la via naziunala actuala, ma er il traffic local ed il traffic da guntgida s'augmentan pli e pli fitg. Pervia da la vignetta obligatorica planisada èsi plinavant previsibel gia oz, che lunschor betg tut il traffic na vegn a circular sin la via naziunala. Tut quai stat en cuntradicziun cun ils basegns fundamentals da la populaziun locala, dal turissem sco er da l'agricultura e fa pia er donn a la valurisaziun en la val. Il Partenz Central ed il Partenz Davant ston supportar gia oz grondas grevezzas pervia dal traffic vers Claustra/Tavau e vers l'Engiadina. Ina disfatga ed ina renunzia a la via da velos da Fideris a Küblis-Dalvazza augmenta supplementarmain questas grevezzas e reducescha l'attractivitad per ils giasts e per las persunas indigenas.

Sin basa da las explicaziuns qua survart supplitgain nus la Regenza da respunder las suandantas dumondas:

  1. Co giuditgescha la Regenza ina via da velos nuninterrutta tras il Partenz areguard sia impurtanza per il traffic quotidian e da temp liber sco er per il turissem?
  2. Co pudessan vesair ora adattaziuns dals trassés dals meds da traffic participads, sch'il traffic betg motorisà ed il traffic da pedunas e peduns na vegnissan betg spustads davent da la via da velos sin la via d'auto
  3. Co è il stadi da l'extensiun planisada da l'obligaziun da vignetta sin la N28? Tge spustaments dal traffic – davent da la via naziunala – chaschunass quai?
  4. Co planisescha la Regenza da garantir, ch'il traffic betg motorisà vegn resguardà adequatamain en il rom da la planisaziun da projects d'infrastructura?

Claustra, ils 15 da zercladur 2023

Kocher, Roffler, Gansner, Altmann, Atanes, Bachmann, Bardill, Bavier, Beeli, Bergamin, Berweger, Biert, Bischof, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Bundi, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Cola Casaulta, Collenberg, Crameri, Danuser (Cuira), Degiacomi, Della Cà, Derungs, Dietrich, Gartmann-Albin, Gredig, Hartmann, Hoch, Hofmann, Hohl, Holzinger-Loretz, Jochum, Kienz, Kreiliger, Loi, Luzio, Mani, Mazzetta, Michael (Castasegna), Müller, Oesch, Perl, Peter, Preisig, Rageth, Rettich, Rodigari, Rusch Nigg, Rutishauser, Saratz Cazin, Sax, Schneider, Schutz, Stiffler, von Ballmoos, Walser, Wieland, Wilhelm

Resposta da la regenza

Sin la via naziunala N28 è il traject tranter l'access Jenaz e l'access Dalvazza l'ultim toc anc betg renovà. Pervia dals pitschens radius da las stortas po la Viafier retica da sia vart circular per part mo fitg plaun sin quest traject. Perquai ha la Viafier retica gia dapi in temp pli lung l'intenziun da trair en lingia il trassé, cun la finamira da reducir il temp da viadi.

Durant l'emprim decenni dal 21. tschientaner han il chantun, la Viafier retica e l'Uffizi federal da vias (UVIAS) decidì d'eliminar ils deficits numnads tras in project integral. Sut la direcziun da la Viafier retica è vegnì elavurà ils ultims 10 onns il project d'ex­posiziun correspundent. Perquai ch'i dovra pli ditg per realisar in project talmain deta­glià cun plirs patruns da construcziun, e quai en ina cuntrada cun sfidas archi­tec­to­ni­cas particularas, ma per tuttina metter a disposiziun la separaziun necessaria tranter il traffic betg motorisà ed il traffic motorisà, eri vegnì concludì quella giada d'endrizzar ina via da velos per lung da la Viafier retica, fin ch'il project saja realisà.

Tar la dumonda 1: La Regenza è conscienta da l'impurtanza d'ina colliaziun da velos attractiva e nuninterrutta tras il Partenz, ch'è – sche pussaivel – separada dal traffic motorisà. En vista a l'augment da l'impurtanza dal velo sco med da transport, èsi in giavisch da la Regenza da meglierar la rait da vias da velos er en il Partenz.

Tar la dumonda 2: Per pudair realisar tut ils meds da traffic previs en il project men­ziunà, èsi – per motivs da spazi – necessari da spustar la via da velos existenta. Il project prevesa da spustar la via da velos sin il rempar planisà tranter la N28 e la Landwasser. Quel vegn dentant ad esser situà en il sectur da las auas, nua ch'igl è scumandà da construir surfatschas sigilladas (p.ex. cuvrida dira).

Tar la dumonda 3: La via dal Partenz tranter Landquart e Claustra è vegnida inte­gra­da l'onn 2002 tras l'Assamblea federala svizra sco N28 en la rait da vias naziunalas. En il fratemp ha il UVIAS fatg in studi da realisabladad e definì – per la N28 – las me­siras necessarias per realisar in'obligaziun da vignetta sin vias naziunalas d'emprima e da segunda classa (Lescha federala davart la taxa per l'utilisaziun da las vias na­ziunalas [Lescha davart la taxa da las vias naziunalas, LTVN; CS 741.71]). En em­pri­ma lingia èn quai mesiras da signalisaziun.

En collavuraziun cun il UVIAS examinescha l'Uffizi da construcziun bassa actualmain las consequenzas specificas d'ina obligaziun da vignetta sco er eventualas mesiras necessarias sin la rait subordinada. Las consequenzas da l'obligaziun da vignetta, en spezial ils spustaments previsibels dal traffic, pon vegnir giuditgads pir, suenter che quests scleriments èn terminads.

Tar la dumonda 4: Il chantun surpiglia la planisaziun da la rait chantunala da vias da velo dal traffic quotidian en collavuraziun ed en enclegientscha cun las vischnancas pertutgadas (cf. conclus da la Regenza dals 26 d'october 2021 [prot. nr. 930/2021] tar l'incumbensa Cahenzli-Philipp). Sco instrument respectiv serva il Plan sectorial Velo, ch'è liant e ch'è prescrit dapi l'onn 2016 en l'Ordinaziun davart las vias dal chantun Grischun (OVias; DG 807.110). La Regenza ha decretà il Plan sectorial Velo gia cun il conclus dals 2 da fanadur 2019 (prot. nr. 502/2019) ed ha uschia stgaffì en moda prospectiva las basas planisatoricas per promover ina rait coerenta da collia­ziuns da velo. Plinavant serva il plan sectorial sco basa per il Plan directiv chantunal e concretisescha sias directivas en il sectur da l'infrastructura chantunala da velo.

25 d'avust 2023