Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Epp concernent la priorisaziun da la Porta Alpina en il rom dal pass da cumplettaziun PROSSIV 2040/45

Sessiun: 15.06.2023

Durant ils ultims dus decennis ha il project Porta Alpina gia superà plirs obstachels. Ils 12 da favrer 2006 han las votantas ed ils votants grischuns approvà – cun ina maioritad impressiunanta da 71,6 % – in credit d'impegn da 20 milliuns francs netto. Ils 19 d'october 2005 ha il Cussegl federal concludì, che la Confederaziun duaja  cofinanziar las investiziuns preliminaras per la Porta Alpina cun in import da 7,5 milliuns francs. La regiun Surselva e la vischnanca da staziunament Tujetsch han medemamain contribuì credits considerabels en la summa dad 8 milliuns francs. Ils postulats sin plaun federal sco er chantunal èn tuts vegnids acceptads unanimamain.

Dapi ch'il project è vegnì sistì ils 16 da matg 2012 èn ussa gia passads 10 onns. La Nova lingia da viafier tras las Alps (NVTA) è en funcziun dapi pli che 6 onns. Ils ultims onns han ins pudì obtegnair suffizientamain experientschas tecnicas e da manaschi. Durant quest temp han ils investiders Samih Sawiris e Marcus Weber procurà per ulteriuras grondas investiziuns en la regiun dal Gottard. Er questas investiziuns èn vegnidas sustegnidas cun milliuns da la Confederaziun e dal chantun. Dapi l'onn passà investescha plinavant da nov er l'interpresa americana Vail Resorts en la destinaziun Sedrun-Andermatt. Actualmain vegnan planisads e realisads il ressort da l'entir onn a Dieni/Sedrun ed il nov project d'hotel Acla da Fontauna a Mustér, ils quals vegnan ad effectuar ulteriuras investiziuns da var 250 milliuns francs en la regiun.

Ils 19 da zercladur 2020 ha il parlament grischun acceptà unanimamain l'incumbensa concernent la represa da las tractativas davart la Porta Alpina. En la resposta da la Regenza stevi, ch'ins vegnia – en il proxim pass da cumplettaziun dal Program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (PROSSIV PC 2040/45) – ad inoltrar in project per ina meglra colliaziun da la Surselva e da las regiuns vischinas e pia gidar a realisar l'idea da la Porta Alpina sco staziun da viafier sutterrana. Viadis svelts da la Porta Alpina en direcziun da Milaun, dal Tessin, da Turitg e da Lucerna augmentian considerablamain en spezial la valur da la regiun dal Gottard e megliereschian la cuntanschibladad generala dal Grischun. Ultra da quai sa laschia l'exclusivitad d'ina Porta Alpina sco indriz d'infrastructura, eventualmain cun attracziun lunsch sur ils cunfins dal Grischun or, sviluppar sistematicamain per l'economia publica. Dapi che l'incumbensa è vegnida inoltrada èn ussa passads 3 onns.

Dapi il 1. da schaner 2016 decida l'Assamblea federala davart ils pass da cumplettaziun da l'infrastructura da viafier. Il parlament federal permetta ils credits d'impegn ch'èn necessaris per quai. Il concept da la purschida per il traffic public en il chantun Grischun cun prioritads e projects respectivs vegn inoltrà da la Regenza. Il concept vegn a vegnir inoltrà ils proxims mais.

Cun la Porta Alpina sco attracziun turistica e/u sco colliaziun da traffic pudessan vegnir dads ulteriurs impuls persistents a la regiun turistica-rurala Surselva ed a la regiun dal Gottard, la finala a l'entir chantun Grischun. In project innovativ da traffic cun attracziun lunsch suror ils cunfins chantunals.

Sin basa da la voluntad dal pievel ch'è vegnida exprimida cleramain ils 12 da favrer 2006, sin basa da la resposta positiva da la Regenza e sin basa da l'acceptaziun unanima da l'incumbensa dals 19 da zercladur 2020 tras il parlament, incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la Regenza da tractar il project Porta Alpina cun la pli gronda prioritad, cura ch'ella inoltrescha il concept chantunal da traffic per il proxim pass da cumplettaziun dal Program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (PROSSIV PC 2040/45).

Claustra, ils 15 da zercladur 2023

Epp, Sgier, Kreiliger, Atanes, Bachmann, Bardill, Bärtsch, Baselgia, Bavier, Beeli, Bergamin, Berther, Bettinaglio, Biert, Binkert, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Brandenburger, Brunold, Bundi, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Casutt, Censi, Collenberg, Crameri, Danuser (Cazas), Degiacomi, Della Cà, Derungs, Dietrich, Dürler, Furger, Gansner, Gredig, Heini, Hoch, Hofmann, Hohl, Kaiser, Kappeler, Kocher, Kohler, Lamprecht, Lehner, Loi, Luzio, Maissen, Mani, Messmer-Blumer, Michael Beni (Donat), Michael (Castasegna), Mittner, Peter, Preisig, Rettich, Righetti, Rodigari, Rusch Nigg, Rutishauser, Said Bucher, Salis, Sax, Spagnolatti, Tanner, Tomaschett, Ulber, Widmer, Wieland, Wilhelm, Zanetti (Sent)

Resposta da la regenza

L'avertura da l'entir territori chantunal tras chadainas da transport attractivas dal traffic public è da gronda impurtanza per la Regenza. Ella è ina basa impurtanta per ch'i possian resultar en spezial impuls economics en tut las regiuns ed en tut las valladas. Latiers tutgass – cunzunt sisum la Surselva – er la realisaziun posteriura da la Porta Alpina. La realisaziun da quest project grond premetta dentant ch'el vegnia recepì en ils instruments da planisaziun da la Confederaziun, concretamain en ils pass da cumplettaziun da la viafier che figureschan en il Program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (cumplettaziun PROSSIV), perquai che la Confederaziun ha la direcziun per planisar la cumplettaziun da la rait da viafier. Sco gremi petent funghescha la Regiun da planisaziun Ost, a la quala il chantun Grischun è participà.

L'onn 2019 ha il Parlament federal concludì il PROSSIV 2035. En quest conclus federal (cf. Fegl uffizial federal 2019 4555) è il Cussegl federal vegnì incumbensà da suttametter a l'Assamblea federala fin l'onn 2026 ina missiva tar il proxim pass da cumplettaziun (PROSSIV 2040/45). Perquai che las Viafiers federalas svizras (VFF) han en il fratemp stuì desister per motivs tecnics da la cumpensaziun d'inclinaziun (charrar pli svelt en las stortas) en ils novs trens a dus plauns dal traffic internaziunal, na pon las reducziuns dal temp da viadi ch'eran vegnidas prendidas en mira en il PROSSIV 2035, betg pli vegnir realisadas. Ultra da quai vegn la realisaziun da differents projects cardinals naziunals a sa retardar per fin 5 onns, uschia sto il concept da purschida 2035 che figurescha en il PROSSIV 2035, vegnir repassà, consolidà ed integrà en il PROSSIV 2040/45. Oramai che questa consolidaziun vegn gia a cumpigliar ina gronda part dal PROSSIV 2040/45, vegn la Confederaziun a desister d'examinar e da recepir novs projects en quest pass da planisaziun (cf. documentaziuns da las basas da planisaziun per elavurar la missiva 2026, rapport dals 20 da favrer 2023, p. 7). En il PROSSIV 2035 n'eri betg previs d'examinar la Porta Alpina. Er en il PROSSIV 2040/45 è quai pia er exclus. Plinavant stoi vegnir remartgà, che la Confederaziun e las VFF giuditgeschan la construcziun d'ina Porta Alpina durant il manaschi current dal tunnel da basa dal Gottard sco tecnicamain fitg critica.

Enconuschend ils gronds obstachels ch'existan actualmain per realisar ina Porta Alpina, prenda la Regenza – per meglierar l'avertura cun il traffic public sisum la Surselva – a media vista las suandantas mesiras:

  • engaschament per intervenziuns preliminaras en connex cun l'engrondiment dal tunnel dal Meilibach, per ch'i possia vegnir purschida er a la part sura da la Surselva ina colliaziun pli svelta e pli attractiva cun il traffic public sur Cuira e suror il cunfin chantunal en direcziun da Turitg e da l'exteriur cunfinant;
  • realisaziun dal «Concept da purschida Ursera–Surselva 2022–2028» tranter Mustér ed Andermatt en ils onns d'urari 2026 fin 2028;
  • realisaziun dal tact da mes'ura Cuira – Glion – Mustér en il rom dal concept da purschida «Retica30+» en ils onns suenter 2024;
  • engaschament per meds finanzials suffizients per meglierar la purschida en il chantun Grischun en il rom dal surproxim pass da cumplettaziun PROSSIV.

La Regenza è conscienta, che l'incumbensa Epp concernent la represa da las tractativas davart la Porta Alpina è vegnida acceptada unanimamain dal Cussegl grond en la sessiun da zercladur 2020. Las cundiziuns generalas dal PROSSIV 2040/45 èn dentant sa midadas substanzialmain dapi lura sin plaun federal. In tractament prioritar da quest project n'è pia actualmain betg pussaivel. Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar l'incumbensa sco suonda:

Il project Porta Alpina duai, sche pussaivel, vegnir inoltrà tras il chantun Grischun en la Regiun da planisaziun Ost per l'examinaziun en il surproxim PROSSIV (missiva previsiblamain l'onn 2030).

29 d'avust 2023