A l'uniun purtadra alpinavera ha la Regenza garantì ina contribuziun da totalmain 840 000 francs per ils onns 2022 fin 2026. Questa contribuziun vegn pajada en transchas annualas da mintgamai 168 000 francs. Quai cun resalva ch'er ils chantuns participads finanzieschian lur parts proporziunalas e ch'er la Confederaziun paja ina contribuziun. Plinavant ston ils credits necessaris anc vegnir approvads dal Cussegl grond. Alpinavera è ina da quatter organisaziuns en tut la Svizra che survegn agids finanzials da la Confederaziun per promover la vendita da spezialitads regiunalas. L'uniun purtadra fundada l'onn 2006 cumpiglia ils chantuns Grischun, Glaruna, Uri e Tessin. Las premissas per survegnir agids finanzials da la Confederaziun na vegnan betg mo ademplidas d'alpinavera, mabain er dals chantuns da la Bassa cun l'organisaziun "Das Beste der Region", da la Svizra nordorientala cun "Culinarium" e da la Svizra franzosa cun "Pays romand – Pays gourmand".

Alpinavera è creschida fermamain ils ultims onns tant areguard l'extensiun geografica cun la participaziun dal chantun Tessin sco er areguard il dumber da manaschis participads ed areguard la valur dals products certifitgads. Ella ha pudì trair a niz la tendenza a la regiunalitad a favur dals manaschis en ils chantuns participads. En il fratemp fan 554 manaschis part d'alpinavera.

©Sortenorganisation Bündner Bergkäse

Per l'etappa 2021 da la restauraziun da la claustra Son Jon ha la Regenza garantì ina contribuziun chantunala da maximalmain 152 700 francs a la Fundaziun Pro Claustra Son Jon a Müstair. Pervia da l'impurtanza da quest cumplex d'edifizis en il context naziunal vegn vitiers ina contribuziun federala da la medema autezza. Ils custs totals da l'etappa 2021 importan var 3,13 milliuns francs.

La claustra Son Jon a Müstair è in dals monuments culturals ils pli prezius da la Svizra ch'è menziunà sin la glista da la UNESCO. La restauraziun da l'entir cumplex ha lieu cuntinuadamain e sa drizza – areguard sia dimensiun – tenor ils meds finanzials disponibels. Dapi l'onn 2006 vegnan ils projects definids en etappas annualas. A chaschun da l'etappa annuala 2021 ha la Fundaziun Pro Claustra Son Jon l'intenziun da cuntinuar cun las lavurs da nettegiament e da documentaziun en l'apsida centrala da la baselgia claustrala. Ils frescos vegnan deliberads da polluziuns, la colla da gip nuschaivla vegn remplazzada ed ils spazis vids vegnan examinads e documentads. Plinavant chaschuna la nova concepziun dal museum ulteriuras lavurs da restauraziun.

©Fundaziun Pro Claustra Son Jon

Gir virtual tras la claustra Son Jon

La Regenza ha approvà in project per construir ina nova basa tecnica forestala a La Punt Chamues­ch. La situaziun actuala concernent la basa tecnica forestala da las vischnancas da La Punt Chamues­ch e da Madulain n'è betg cuntentaivla. La basa tecnica forestala existenta da la vischnanca da Madulain è memia pitschna. I manca la plazza per garaschar ils urdains e las maschinas. Gardarobas ed in local da segiurn n'èn betg avant maun. Pervia da las relaziuns da plazza insuffizientas ston diversas materialias e divers urdains da l'uffizi forestal vegnir depositads en differents lieus, quai che chaschuna blera lavur organisatorica e dovra bler temp en la lavur quotidiana. Vitiers vegn che la susta da laina a La Punt sto vegnir allontanada.

Da l'evaluaziun da tschintg differents lieus è resultà il lieu en il God Arvins sco meglra soluziun per ina nova basa tecnica forestala. El sa chatta cumplainamain en il guaud en vischinanza directa dal vitg en il vest da La Punt. L'edifizi che duai vegnir construì da nov cumpiglia ina halla da parcar per vehichels forestals e per urdains, in lavuratori, in deposit da carburant, in biro, indrizs sanitars, ina gardaroba ed in local da segiurn sco er ina boxa da lavur per preparar laina ed in deposit per laina d'arder. Ils custs per construir la basa tecnica forestala èn budgetads cun 2,7 milliuns francs. La Regenza ha garantì a la vischnanca da La Punt Chamues-ch ina contribuziun chantunala da var 1,4 milliuns francs per realisar il project.

©Ernst Huber

Per l'onn 2021 ha la Regenza concedì contribuziuns chantunalas da totalmain 517 000 francs per renovar mirs sitgs. En connex cun las cunvegnas da program "cuntrada" e "natira" sa participescha er la Confederaziun cun sias parts fixas da 258 000 francs a la finanziaziun. Var 593 000 francs dals custs totals dad 1,37 milliuns francs per il project vegnan plinavant finanziads tras atgnas prestaziuns e tras terzas varts.

Durant l'onn 2021 duain vegnir renovads mirs sitgs d'ina lunghezza da tut en tut circa 2,8 kilometers en las vischnancas dad Alvra, Avras, Bever, Bravuogn Filisur, Brusio, Calanca, Castaneda, Cuira, Farera, Malans, Muntogna da Schons, Poschiavo, Rossa, San Vittore, Sta. Maria i.C., Scharàns, Scuol, Surses, Tavau, Tschappina, Tumleastga, Val Stussavgia, Valragn, Valsot, Vaz e Zernez. Sco mirs da cunfin e da sustegn èn ils mirs sitgs en bleras regiuns dal Grischun perditgas impurtantas d'ina cultivaziun tradiziunala. Plinavant furman els savens spazis da viver impurtants per reptils, per mammals pitschens e per insects ed han savens ina flora interessanta (litgens, mistgels, ervas). Els n'han betg mo ina gronda impurtanza per l'istorgia culturala, mabain er per l'ecologia e per la cuntrada.

Acziun a favur da l'ambient sin l'alp Danis, vischnanca da Muntogna da Schons

La Regenza ha approvà il concept e la realisaziun da la cuntinuaziun dal program per la promoziun da la sanadad d'uffants e da giuvenils per ils onns 2022 fin 2025. Ils cuntegns dal concept sa basan sin las experientschas e sin ils resultats da l'Uffizi da sanadad dals 13 onns passads ed èn vegnids actualisads tenor las recumandaziuns scientificas las pli novas.

Il program grischun ha l'intenziun da mobilisar e da stabilir las resursas da sanadad da la populaziun cun agid d'infurmaziun e da sensibilisaziun. Cundiziuns generalas che promovan la sanadad e purschidas en il sectur prescolar sco er en la vegliadetgna da scola duain vegnir rinforzadas. Quai vegn sustegnì er tras la participaziun a la Rait da scolas 21 – ina rait ch'è activa en tut la Svizra. Plinavant duai vegnir promovì l'access a spazis attractivs per sa mover e per sa scuntrar sco er la disponibladad da tals spazis.