Sch'i va tenor la cumissiun predeliberanta, vegnan las debattas dal Cussegl grond interpretadas en il futur simultanamain en tudestg ed en talian. La translaziun duai star a disposiziun tant al Cussegl grond sez sco er a la populaziun sur livestream.
Tras l'introducziun da la translaziun simultana vul la cumissiun, ch'è vegnida nominada per la predeliberaziun, promover il diever dal rumantsch e dal talian en las debattas. La cumissiun predeliberanta è vegnida nominada sin basa da la «Proposta Rettich da prender in conclus direct concernent l'elavuraziun da variantas per la translaziun simultana da las debattas dal Cussegl grond» dals 30 d'avust 2019. La vasta cumissiun, che sa cumpona da represchentantas e da represchentants da las linguas, da las partidas e da las regiuns, ha suttamess ina varianta minimala (translaziun da tut ils votums en tudestg ed en talian) sco er ina varianta maximala (translaziun supplementara da tut ils votums en rumantsch) ad in'examinaziun da realisabladad extendida. En collavuraziun cun persunas spezialisadas externas e cun ils posts d'administraziun pertutgads èn vegnids sclerids aspects da dretg, da construcziun, da la tecnica da medias, dal persunal e da las finanzas.
Renunzia a la translaziun en rumantsch
Ord vista architectonica èsi sa mussà che mo la varianta minimala è realisabla en l'edifizi dal Cussegl grond. Plinavant na datti actualmain betg avunda persunas spezialisadas per l'interpretaziun en rumantsch. La cumissiun parta dentant dal fatg che las deputadas ed ils deputads sco er las burgaisas ed ils burgais interessads, ch'èn da lingua materna rumantscha, chapeschian er tudestg (e/u talian). Er sch'i vegn desistì da translaziuns en rumantsch po pia mintga deputada e deputà s'exprimer en sia lingua materna, ed ella u el vegn chapì da tuts. Tenor in'expertisa giuridica correspunda la soluziun proponida er a las prescripziuns giuridicas. Perquai propona la cumissiun d'introducir la translaziun simultana tenor la varianta minimala. Ils custs d'investiziun unics sco er ils custs da gestiun currents duain vegnir finanziads sur il preventiv dal Cussegl grond.
Las organisaziuns linguisticas sustegnan la soluziun
Sch'ils votums vegnan translatads en il futur simultanamain, vegni discurrì dapli rumantsch e talian. Uschia audan ins questas duas linguas entaifer il Cussegl grond e – grazia al livestream – er ordaifer tal; las linguas èn preschentas, normalas e tutgan tar il mintgadi. Per quests motivs sustegnan la «Pro Grigioni Italiano» e la «Lia Rumantscha» l'introducziun da la translaziun simultana er en la furma reducida tenor la varianta minimala. Tuttas duas organisaziuns linguisticas èn vegnidas consultadas da la cumissiun per l'elavuraziun dal rapport. La translaziun simultana da las debattas possia plinavant augmentar l'interess da la populaziun per l'activitad dal parlament. En il meglier cas promovia ella schizunt la prontezza da burgaisas e burgais da lingua rumantscha u taliana da candidar per il Cussegl grond.
Infurmaziuns:
President da la cumissiun Gian Michael, tel. +41 78 602 11 80 (cuntanschibel a partir da las 13.30)
Responsabladad: Cussegl grond / cumissiun predeliberanta ad hoc