In terratrembel gravant è ina da las pli grondas periclitaziuns per il chantun e per sia populaziun. Il privel ch'i dettia in tal, vegn dentant valità sco pitschen. Tuttina: In tal eveniment cuntegness in enorm potenzial da donns e sia superaziun fiss fitg cumplexa. Quai mussa la concepziun generala Terratrembels ch'è vegnida elavurada durant ils trais onns passads sut la direcziun da l'Uffizi da militar e da protecziun civila.
Tenor il model svizzer da la ristga da terratrembels ston ins quintar circa mintga 500 onns cun in grev terratrembel da la magnituda 6,5. L'ultim terratrembel da questa fermezza en il chantun Grischun è capità avant passa 700 onns, l'onn 1295, a Churwalden. In grond terratrembel cun l'epicenter en il chantun Grischun chaschunass oz grevs donns da persunas e donnegiass er edifizis e l'infrastructura da provediment. Plinavant pudessan resultar eveniments secundars sco crudadas da grippa, u donns da l'ambient, p.ex. perquai che substanzas nuschaivlas culan ora. Il chantun e las vischnancas pertutgadas stessan en quest cas davant grondas sfidas.
Dumagnar cuminaivlamain las consequenzas
Sut la supposiziun d'in tal terratrembel catastrofal ha il chantun Grischun elavurà la concepziun generala Terratrembels, ch'è ussa avant maun. Il concept è resultà ils onns 2021 fin 2023 sut la direcziun da l'Uffizi da militar e da protecziun civila (UMPC) en collavuraziun cun numerusas persunas spezialisadas dal chantun, da las vischnancas e da la Confederaziun sco er cun persunas spezialisadas externas. La finamira da questa concepziun generala era d'elavurar ina resposta cuminaivla a la dumonda, co ch'il chantun, las vischnancas, la Confederaziun e las gestiunarias d'infrastructuras criticas pon dumagnar in grev terratrembel.
En la concepziun generala èn vegnidas fixadas las incumbensas, las cumpetenzas e las responsabladads dals differents acturs. En in'analisa dals deficits èn plinavant vegnidas identifitgadas detagliadamain las largias en la prevenziun, en la superaziun ed en la regeneraziun suandanta, ed i èn vegnidas formuladas mesiras correspundentas per eliminar quests deficits. Ussa èsi chaussa dals posts da servetsch previs e dals ulteriurs acturs ordaifer l'administraziun da s'occupar detagliadamain da la tematica e da far las eventualas optimaziuns necessarias.
Da la prevenziun sur la superaziun a la regeneraziun
En il rom da la concepziun generala Terratrembels èn vegnids analisads detagliadamain ils suandants secturs parzials: gestiun en ina situaziun da crisa, infurmaziun e communicaziun, urden e segirezza, localisaziun e salvament, provediment, rumida e dismessa sco er edifizis ed infrastructuras. Plinavant èn vegnids formulads ils stadis da finamira giavischads en quests secturs suenter in terratrembel. In aspect impurtant en quest connex è er che l'economia possia puspè reprender uschè svelt sco pussaivel tut las funcziuns suenter in ferm terratrembel.
En la prevenziun gioga cunzunt il sectur dals edifizis e da las infrastructuras ina rolla centrala, perquai che la metoda da construcziun antiseismica è la mesira la pli efficazia per impedir donns. Spezialistas e spezialists da las federaziuns professiunalas SIA ed SGEB documenteschan las enconuschientschas per ils fatgs da construcziun, per che las pretensiuns normativas e las adattaziuns possian vegnir meglieradas cuntinuadamain. En il chantun Grischun vegnan edifizis novs e sanaziuns realisadas da princip tenor las reglas actualas da l'art da construir.
Sin fundament da las experientschas d'enfin ussa èn las organisaziuns partenarias da la protecziun da la populaziun dal chantun Grischun posiziunadas fitg bain en vista ad ina superaziun. En cas da basegn ston ins dentant quintar cun meds supplementars (p.ex. armada).
Sensibilisar la populaziun per il cumportament en cas d'in terratrembel
In punct impurtant è plinavant da sensibilisar la populaziun per la dumonda, co ch'ins duess sa cumportar avant, durant e suenter in terratrembel. Il Servetsch seismologic svizzer da la Scola politecnica federala Turitg ha publitgà infurmaziuns correspundentas. Pertge che: terratrembels na sa laschan betg predir. Consequenzas e donns pussaivels pon dentant vegnir reducids cun simpels meds, saja quai a chasa u al liber.
Dapli infurmaziuns:
Infurmaziuns:
- President da la Regenza Peter Peyer, schef dal Departament da giustia, segirezza e sanadad, tel. +41 81 257 25 01 (cuntanschibel a partir da las 14.00), e-mail Peter.Peyer@djsg.gr.ch
- Pascal Porchet, manader da l'Uffizi da militar e da protecziun civila, tel. +41 81 257 35 22 (cuntanschibel da las 10.00 fin las 10.30 e da las 11.30 fin las 13.00), e-mail Pascal.Porchet@amz.gr.ch
Responsabladad: Regenza