La Regenza ha concludì d'adattar il Plan directiv chantunal Energia (PDChant-E) ed inoltrescha quel a la Confederaziun per l'approvaziun. Cun il PDChant-E stgaffescha il chantun premissas impurtantas per promover energias regenerablas, per segirar il provediment e per cuntanscher las finamiras dal clima. A medem temp ademplescha el las pretensiuns legalas.

Il motiv è la «Strategia d'energia 2050» ch'il pievel svizzer aveva acceptà l'onn 2017. Tenor la revisiun respectiva da la Lescha d'energia ston ils chantuns elavurar las basas che mussan, tge territoris e tge trajects d'aua ch'èn adattads per la producziun d'electricitad e tgenins betg. Il Plan directiv categorisescha var 1000 trajects d'aua areguard lur qualificaziun d'utilisar la forza idraulica, quai resguardond ils interess da protecziun e d'utilisaziun. Ultra da quai dat el – independentamain dal stadi da planisaziun – ina survista da tut ils projects da forza idraulica ch'èn relevants per il Plan directiv. Sin basa da la consideraziun dals interess confurma al stgalim, che includa tranter auter 62 criteris da protecziun, èn vegnids fixads 16 territoris per implants d'energia da vent. Ils territoris per implants solars d'interess naziunal suondan pli tard, perquai che la basa legala respectiva è vegnida stgaffida pir mez 2024. Per projects concrets d'implants eroelectrics e solars, ch'èn relevants per il Plan directiv, dovri en mintga cas ina votaziun communala. Las vischnancas pon uschia a la fin decider sezzas, sch'ellas vulan in implant sin lur territori u betg. Fin che la strategia d'energia chantunala cumplessiva stat a disposiziun, sa drizzan las finamiras da producziun preschentadas en il Plan directiv tenor las prescripziuns naziunalas da l'artitgel 2 da la Lescha d'energia. Durant ils 6 mais da l'exposiziun publica dal PDChant-E da l'onn 2023 èn entradas var 300 posiziuns cun tut en tut 3000 propostas. Quellas èn vegnidas integradas en la revisiun dal PDChant-E. Las lavurs da revisiun èn vegnidas fatgas resguardond ils svilups da la politica d'energia – particularmain en vista a la Lescha federala davart in provediment d'electricitad segir cun energias regenerablas, ch'è vegnida acceptada il zercladur 2024. Il Plan directiv resguarda gia las prescripziuns correspundentas. Dal «decret d'acceleraziun», ch'è anc en deliberaziun, observa il PDChant-E per entant mo las finamiras.

La Regenza ha approvà l'adattaziun da las taxas per las patentas da chatscha en il senn da la Lescha chantunala da chatscha sco er la revisiun parziala necessaria da l'Ordinaziun davart las taxas per las patentas da chatscha.

La Regenza po adattar a la chareschia las taxas per las patentas da chatscha respectivamain ils roms da las taxas fixads. Relevant per quai è l'index naziunal dals pretschs da consum. L'onn 2019 èn las taxas per las patentas da chatscha vegnidas adattadas l'ultima giada. Pervia da la chareschia ch'è resultada dapi l'onn 2019 vegnan ussa adattadas las taxas per las patentas da la chatscha auta e bassa. Per la perioda da l'avrigl 2019 fin l'avrigl 2025 importa questa chareschia 5,9 pertschient. Tenor la Regenza èsi giustifitgà e motivà d'augmentar las taxas per las patentas da chatscha en questa dimensiun.

Ordinaziun davart las taxas per las patentas da chatscha

Ord la finanziaziun speziala Sport (FS Sport) ha la Regenza concedì pliras contribuziuns a centers da trenament regiunals e naziunals che han lur sedia e lur activitad principala en il chantun Grischun. Plinavant ston ils centers da trenament esser previs en il concept da juniors da la federaziun naziunala e pudair cumprovar ch'els survegnan ina contribuziun a la promoziun da juniors da Swiss Olympic. A tut en tut 39 centers da trenament ha la Regenza uschia garantì contribuziuns da totalmain 807 300 francs.

Plinavant ha la Regenza garantì ina contribuziun da maximalmain 110 000 francs a l'Associaziun grischuna da sport per organisar il «Di dal sport grischun 2026». Er questa contribuziun chantunala è vegnida concedida en il rom da la finanziaziun speziala Sport.

© Ladina Cantieni (Engadin Nordic, RLZ Oberengadin)