Suenter bunamain in decenni da planisaziun e realisaziun è vegnì terminà a Trimmis cun success l'emprim project da cumpensaziun reala en il chantun per runcadas sin ina surfatscha pli gronda. En il territori da las zonas umidas dal Rain hai uschia dà in areal da protecziun da la natira ed in lai per far bogn e per pestgar.

En cas dal territori da las zonas umidas dal Rain che tutga tar la vischnanca da Trimmis, sa tracti da l'emprim project da cumpensaziun reala per runcadas sin ina surfatscha pli gronda, ch'è vegnì realisà en la Val dal Rain Grischuna. Sin ina surfatscha da circa 4,5 hectaras, ch'è vegnida utilisada fin l'onn 2013 sco territori d'explotaziun da gera, èn sa sviluppads per l'ina in nov guaud e per l'autra in sectur da protecziun da la natira. Il concept da furmaziun è vegnì sviluppà da l'Uffizi da guaud e privels da la natira (UGP), che ha manà il project, ensemen cun l'Uffizi da chatscha e pestga (UCP) e cun l'Uffizi per la natira e l'ambient (UNA), cun la vischnanca da Trimmis sco proprietaria dal bain immobigliar e cun la firma Kieswerk Untervaz SA sco concessiunaria. Il concept ha previs la reemplenida dal lai artifizial existent, ina cuntrada da puzs cun ina gronda variaziun da structuras sco er in guaud d'ogna tipic per il lieu. La part sidost dal territori stat a disposiziun a las visitadras ed als visitaders per l'utilisaziun da temp liber. La part centrala qua è in lai cun ina surfatscha da 0,9 hectaras che po vegnir utilisà per far bogn e per pestgar. Il lai da far bogn a Trimmis ha la vischnanca avert gia la stad passada. Il transferiment da la senda da viandar actuala sin la vart opposta, mesiras per diriger las visitadras ed ils visitaders sco er plazzas da parcar per autos e per velos gidan a detretschar la zona da protecziun da la natira e la zona da recreaziun.

Finanziaziun e partenadis
La patruna da construcziun per quest project è stada la vischnanca da Trimmis sco proprietaria dal bain immobigliar. Il chantun ha pajà contribuziuns finanzialas da stgars 2 milliuns francs per il project da cumpensaziun reala e da protecziun da la natira (cf. communicaziun da la Regenza dals 29 da mars 2018). Ulteriurs 500 000 francs èn vegnids pajads or dal fond «naturemade star» da l'ovra electrica da la citad da Turitg.

Particularitads e projects futurs
«Cun il project da cumpensaziun reala e da protecziun da la natira da las zonas umidas dal Rain tira il chantun cumplainamain a niz las pussaivladads che la Lescha federala davart il guaud porscha en il rom dal mantegniment dal guaud», di il selvicultur chantunal Urban Maissen, manader da l'Uffizi da guaud e privels da la natira. En connex cun projects da runcada futurs permetta quai da far frunt meglier al problem da la stgarsezza da terren. Il project cumbinescha l'obligaziun legala da la cumpensaziun reala cun in augment da la valur ecologica d'ina gronda surfatscha entaifer la Val dal Rain Grischuna e cun in rinforzament da la zona da recreaziun locala «ina situaziun da win-win per tut las parts participadas», uschia il selvicultur chantunal Urban Maissen.

«Cun metodas innovativas ed ina collavuraziun colleghiala mussa il territori da las zonas umidas dal Rain, co che finamiras ecologicas pon vegnir cumbinadas cun success», explitgescha la cussegliera guvernativa Carmelia Maissen, scheffa dal Departament d'infrastructura, energia e mobilitad. Il project na servia betg mo per il chantun, mabain per tut la Svizra sco model per projects futurs.

Cundiziuns e basa giuridica
En Svizra sto da princip mintga surfatscha da guaud runcada vegnir remplazzada tras ina plantaziun da la medema surfatscha. Pervia dal grond squitsch d'utilisaziun e pervia d'interess d'utilisaziun ch'èn savens differents, èn tals projects en territoris fitg populads sco la Val dal Rain Grischuna dentant savens difficils. In'adattaziun da la Lescha federala davart il guaud, ch'è entrada en vigur il 1. da fanadur 2013, prevesa perquai da schluccar sistematicamain la cumpensaziun da runcada en territoris, nua che la surfatscha da guaud crescha. Empè da prestar ina cumpensaziun reala pon uschia vegnir prendidas mesiras a favur da la protecziun da la natira e da la cuntrada en quests territoris. Il chantun Grischun vala sco territori, nua che la surfatscha da guaud crescha. Exceptads da quai èn ils funds da la Val dal Rain Grischuna e dal Partenz Davant sco er da la Mesolcina. L'onn 2014 ha la Regenza designà quests perimeters ed incumbensà l'Uffizi da guaud e privels da la natira d'elavurar – ensemen cun ils uffizis pertutgads – projects da cumpensaziun reals raschunaivels.

Fotografias agiuntadas:

Fotografia: il lai da far bogn

Fotografia: areal da protecziun da la natira

Fotografia: ovra avant

Infurmaziuns:

• Cussegliera guvernativa dr. Carmelia Maissen, scheffa dal Departament d'infrastructura, energia e mobilitad, e‑mail Carmelia.Maissen@diem.gr.ch
• Urban Maissen, selvicultur chantunal, manader da l'Uffizi da guaud e privels da la natira, tel. +41 81 257 62 80 (cuntanschibel da las 12.00 fin las 13.00), e‑mail Urban.Maissen@awn.gr.ch

Responsabladad: Uffizi da guaud e privels da la natira