Tar diversas societads d'ovras electricas ha il chantun Grischun participaziuns da differenta autezza. La participaziun da 46% vi da la Rezia energia (RE), che correspunda tenor il quint dal chantun per ils 31 da december 2008 ad ina valur da var 493 milliuns francs, figurescha cun bundant 67 milliuns francs en la facultad administrativa. Sco quai che la cumparegliaziun cun autras participaziuns vi d'ovras electricas mussa (p.ex. ovras electricas dal Rain posteriur SA), datti grondas differenzas procentualas en la proporziun tranter las valitaziuns respectivas dals pachets d'aczias e lur valurs che figureschan en la facultad administrativa.
Areguard la participaziun vi da la RE sa tschenta da princip la dumonda, quant enavant ch'igl è anc correct da manar quella en la facultad administrativa tenor l'artitgel 10 da la lescha chantunala davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas. La premissa persuenter era senz'auter dada, cur che la RE è vegnida fundada e sviluppada; la participaziun era plausibla en la dimensiun correspundenta. Las differentas midadas dals ultims onns paran dentant da metter en dumonda quai pli e pli fitg. Ultra dal fatg che la RE è sa sviluppada ils ultims onns ad ina interpresa ch'è activa sin plaun internaziunal e che metta l'accent sin il commerzi d'electricitad, stoi er vegnir resguardà che las cundiziuns generalas èn sa midadas fundamentalmain tras la liberalisaziun dal martgà d'electricitad e tras la legislaziun chantunala en il sectur dal provediment d'electricitad.
Las posiziuns da la regenza en il rom da las debattas davart la RE en il cussegl grond han plinavant mussà ch'i vegn – malgrà la participaziun dal chantun da 46% – desistì da prender influenza tar la RE areguard l'orientaziun strategica da l'interpresa ed a favur dals interess dal maun public. Questa tenuta da la regenza è vegnida precisada envers las medias er en autras posiziuns.
Sin basa da las ponderaziuns menziunadas qua survart na paran las premissas per manar la participaziun vi da la RE sco facultad administrativa tenor la lescha davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas, en spezial tenor l'art. 10 al. 3, pia betg pli d'esser dadas. Citat da l'art. 10 al. 3 da la lescha davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas:
"La facultad administrativa cumpiglia quellas valurs da facultad che servan per ademplir directamain e durant in temp pli lung incumbensas publicas. Ella consista spezialmain d'investiziuns materialas, da contribuziuns d'investiziun sco er d'emprests e da participaziuns, sch'ina influenza en l'interess chantunal è intenziunada cun quai."
Nus supplitgain la regenza da respunder las suandantas dumondas:
1. Tge criteris vegnan applitgads per fixar la valur cudeschada resp. la valur da la facultad administrativa da la participaziun dal chantun vi da las ovras electricas respectivas?
2. Co vegnan decleradas las grondas divergenzas procentualas en la proporziun tranter las valitaziuns da las aczias da las differentas participaziuns e las cifras che figureschan mintgamai en la facultad administrativa?
3. Co giuditgescha la regenza il stadi ed il svilup da la RE concernent il manar la participaziun vi da la RE sco facultad administrativa e concernent l'observaziun da l'art. 10 da la lescha davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas?
4. Examinescha la regenza in transferiment da la participaziun vi da la RE ord la facultad administrativa en la facultad finanziala dal chantun?
5. Ha la regenza – pervia da las premissas midadas ed en il senn d'ina "corporate governance" moderna – l'intenziun da betg sa participar pli en l'avegnir al cussegl d'administraziun da la RE?
Cuira, ils 8 da december 2009
Pfenninger, Thöny, Arquint, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Jäger, Menge, Meyer Persili (Cuira), Peyer, Pfiffner-Bearth, Trepp, Brasser
Resposta da la regenza
1. La facultad administrativa dal chantun vegn bilantschada maximalmain per sia valur d'acquisiziun u da producziun e cun deducir amortisaziuns adequatas (art. 11 al. 2 da la lescha davart las finanzas e davart la surveglianza da las finanzas dal chantun Grischun, LFSF). Tar la Rezia energia SA (RE; fin la primavaira 2000: ovras electricas Brusio SA) correspunda la valur cudeschada actuala a las diversas acquisiziuns d'aczias per il pretsch da cumpra respectiv, plus l'apport en natiralias da las aczias da la RE Claustra SA. L'onn 2000 è plinavant vegnida fatga in'amortisaziun ordinaria da 7'961'380 francs sin l'effectiv da la RE ed ils onns 2001 fin 2003 han gì lieu restituziuns da la valur nominala en l'autezza da totalmain 8'732'550 francs, quai che ha reducì correspundentamain la valur cudeschada. Tar l'exempel da las ovras electricas dal Rain posteriur SA (OERP), che vegn menziunà en la dumonda, correspunda la valur cudeschada actuala a la valur nominala dal chapital d'aczias pajà en da ses temp ed uschia er a la valur d'acquisiziun.
2. Las divergenzas tranter las valurs effectivas da las aczias sin il martgà e la valur cudeschada tenor la facultad administrativa resultan d'ina vart tras ils criteris da valitaziun numnads qua survart e tras la "istorgia dal svilup" da la participaziun respectiva, da l'autra vart tras ils differents svilups da l'interpresa. Per valitar las aczias quotadas a la bursa vegni sa basà sin il curs da la bursa per il di da referenza da la bilantscha. Las societads d'ovras electricas betg quotadas a la bursa vegnan valitadas er anc oz tenor la quota dal chantun vi da l'agen chapital cumprovà, perquai che la valur sin il martgà manca.
3. L'attribuziun da valurs da facultad dal chantun a la facultad finanziala ed administrativa sa drizza tenor l'art. 10 al. 3 LFSF. Tut las participaziuns vi da las societads d'ovras electricas èn actualmain ina part integrala da la facultad administrativa. La RE è bilantschada pir dapi il 1. da schaner 1999 en la facultad administrativa. L'attribuziun ha gì lieu a chaschun da la revisiun da la lescha davart las finanzas dal chantun Grischun (LFC) da quella giada. Las participaziuns a las ovras partenarias èn medemamain vegnidas attribuidas a la facultad administrativa en il rom d'ina revisiun da la LFC per il 1. da schaner 2005. Tras la liberalisaziun dal martgà d'electricitad per il 1. da schaner 2008 e tras l'entrada en vigur da la lescha davart il provediment d'electricitad dal chantun Grischun per il 1. da schaner 2009 èn sa midadas essenzialmain las cundiziuns generalas legalas e regulatoricas, uschia ch'igl è giustifitgà d'examinar l'attribuziun da las participaziuns chantunalas vi da las ovras electricas.
4. La regenza ha l'intenziun d'examinar l'attribuziun finanziala da las participaziuns vi da las ovras electricas areguard l'attribuziun a la facultad finanziala u administrativa en vista al quint annual 2010.
En il rom da l'introducziun dal model armonisà da contabilitad 2 (MAC2) resp. da la revisiun parallela da la LFSF vegn l'entir portfolio da participaziuns dal chantun ultra da quai suttamess ad in'examinaziun cumplessiva areguard la bilantschaziun ed areguard l'attribuziun a la facultad finanziala u administrativa. L'introducziun dal MAC2 resp. l'entrada en vigur da la revisiun da la LFSF è previsa per l'onn 2012.
5. La dumonda da sa participar a gremis strategics d'instituziuns è ina part da l'incumbensa da la cumissiun da gestiun (CdG) concernent il rapport davart la strategia, davart la commembranza e davart las pussaivladads da prender influenza sco er davart ils fatgs da rapport e da controlla tar participaziuns dal chantun, tar instituziuns independentas e tar autras organisaziuns cun incumbensas "publicas" dals 5 da december 2005. La regenza vul examinar questa dumonda en general e s'exprimer en chaussa en ses rapport da "corporate governance" per mauns dal cussegl grond. Il rapport duai vegnir tractà en la sessiun d'october 2010.
1 da mars 2010