L'art. 93 da la constituziun federala fixescha ch'il radio e la televisiun ston resguardar tranter auter "las atgnadads dal pajais ed ils basegns dals chantuns" cun concepir lur program. Tenor l'art. 31 da la lescha federala dals 24 da mars 2006 davart radio e televisiun (LRTV; SR 784.40) ston vegnir resguardads en spezial ils giavischs da las regiuns linguisticas. Il medem mument vegn però rendì attent gia en la constituziun federala che "l'independenza dal radio e da la televisiun sco er l'autonomia en la furmaziun dals programs èn garantidas".

Sut quest aspect ha la regenza dumandà la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR (SSR) da prender sezza posiziun davart la tematica stratga a strada en la dumonda Papa. L'incarica da prestaziun culturala da la SSR prevesa che la SSR contribuescha "al svilup cultural ed al rinforzament da las valurs culturalas dal pajais sco er a la promoziun da la cultura svizra resguardond spezialmain la producziun d'ovras litteraras, musicalas e cinematograficas svizras, cunzunt cun emetter – independentamain dals organisaturs – producziuns svizras ed emissiuns producidas sezzas" (art. 24 al. 4 lit. b LRTV sco er art. 2 al. 4 lit. b concessiun SSR). Las atgnas producziuns culturalas, sco ch'i vegn scrit vinavant en la resposta da la direcziun generala, vegnian fatgas en duas modas, saja quai cun atgnas producziuns en il sectur da la cultura, saja quai sco partenaria d'occurrenzas culturalas e da festivals sco er en stretga collavuraziun cun persunas che lavuran independentamain sin il champ cultural ch'ella sustegna cun incaricas ed a las qualas ella porscha er ina plattafurma en sia purschida publicistica.

Auter sco per exempel la confederaziun, ils chantuns u fundaziuns na prevesia l'incumbensa culturala però betg che la SSR sustegnia la lavur culturala en furma da pajaments. Correspundentamain na possedia la SSR er betg in vasch per sustegnair mo cun daners persunas che lavuran sin il champ cultural u occurrenzas. Anzi, la SSR adempleschia sia vasta incumbensa culturala cun la totalitad da sia purschida publicistica ed investeschia en quest connex annualmain summas da milliuns da trais cifras en ils secturs cultura e societad. Questa incumbensa realiseschia la SSR però en moda naziunala resp. linguistic-regiunala, quai vul dir senza in focus chantunal specific. Pia na dettia tar la SSR er nagina repartiziun tenor chantuns ed uschia n'existian er naginas cifras da finanzas sin plaun chantunal.

Correspundentamain sa laschan las singulas dumondas respunder sco suonda:

1. Tenor la brev da resposta da la direcziun generala na dat la SSR nagin sustegn puramain finanzial a persunas che lavuran sin il champ cultural u ad occurrenzas. Anzi, ella ademplescha sia incarica culturala tras la totalitad da sia purschida publicistica che resguarda tut la Svizra resp. tut las regiuns linguisticas. En quest connex n'è la dumonda concreta betg vegnida respundida, perquai che la SSR na dispona tenor l'atgna decleraziun betg da cifras da finanzas spezialmain per in chantun.

2. La regenza constatescha ch'ils 4,6 milliuns francs ch'èn vegnids impundids da la RSI l'onn 2014 per sustegnair la vita culturala da la Svizra taliana èn vegnids duvrads primarmain per l'orchester da la Svizra taliana (OSI) sco er per il festival dal film a Locarno. Sco ch'i vegn scrit en las explicaziuns correspundentas da la direcziun generala da la SSR sajan bain tuts dus domiciliads en il chantun Tessin, ma insumma betg liads – en quai che concernia lur effect – a cunfins chantunals.

3. Tenor l'incumbensa culturala da la SSR n'èsi betg previs da sustegnair la lavur culturala directamain cun pajaments. Anzi, i sa tracta da furmas da la promoziun da la cultura che han in connex cun la purschida publicistica. Questa incumbensa ademplescha la SSR d'ina vart cun rapportar da la cultura e da l'autra vart cun producir sezza cultura. Quest ultim vegn fatg cun atgnas producziuns, sco partenaria d'occurrenzas culturalas sco er cun incumbensas a persunas che lavuran independentamain sin il champ cultural.

4 da matg 2016