Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa da la CFC concernent ina petiziun dal parlament da mattas – rinforzament da la lavur da giuventetgna en il Grischun

Sessiun: 19.10.2016

A chaschun dal 2. parlament da mattas dal Grischun dals 12 da november 2015 è vegnida deliberada cun 90 cunter 2 vuschs la petiziun «Dapli purschidas da temp liber per giuvenils» per mauns dal cussegl grond. Ils 13 da settember 2016 ha la cumissiun per furmaziun e cultura (CFC) deliberà ses rapport e sia proposta davart la petiziun per mauns dal cussegl grond. Là ha ella declerà, pertge che la CFC na possia betg suandar la petiziun. La maioritad da la CFC ha dentant annunzià ch'ella veglia s'occupar dals giavischs dal parlament da mattas cun agid da l'intervenziun qua avant maun.

 

Il tema che vegn tractà en la petiziun è in tema central per ils giuvenils. Secturs d'emprender e d'experimentar ordaifer la scola e la famiglia permettan als giuvenils da sa barattar cun auters giuvenils da la medema vegliadetgna sco er da sviluppar cumpetenzas socialas e l'atgna persunalitad.

 

La promoziun communala d'uffants e da giuvenils stgaffescha cundiziuns generalas, per ch'ils uffants ed ils giuvenils possian sa sviluppar a persunas autonomas cun atgna responsabladad. Ella sustegna ils uffants e giuvenils tar lur integraziun sociala, culturala e politica en la societad. La premissa fundamentala per ina promoziun communala cumplessiva d'uffants e da giuvenils èn structuras professiunalas cun persunas spezialisadas, che pussibiliteschan da stabilir purschidas che s'orienteschan al basegn.

 

Tenor l'art. 91 da nossa constituziun chantunala sustegnan il chantun e las vischnancas l'organisaziun raschunaivla dal temp liber, la lavur da giuventetgna ed il sport. Il rapport davart la promoziun d'uffants e da giuvenils en il chantun Grischun da l'onn 2014 ha mussà ch'i mancan en bleras vischnancas e regiuns schizunt structuras minimalas da la promoziun d'uffants e da giuvenils e pussaivladads da participaziun. Oz dispona bundant in terz da las vischnancas d'ina purschida correspundenta. Perquai ch'il rest da las vischnancas n'ha betg ina purschida correspundenta per la promoziun d'uffants e da giuvenils, n'è l'access betg garantì da medema maniera a tut ils giuvenils grischuns. Questa mancanza vegn exprimida er en la petiziun dal 2. parlament grischun da mattas.

 

Sin basa d'ina incarica da prestaziun dal chantun s'engascha la federaziun da tetg per la promoziun d'uffants e da giuvenils en il chantun Grischun (jugend.gr) per la promoziun communala d'uffants e da giuvenils. Cun il project JugendMobil visita jugend.gr dapi l'atun 2015 fin la primavaira 2018 ventg vischnancas grischunas senza u cun paucas purschidas da la promoziun professiunala da giuvenils.

 

Per utilisar meglier il potenzial da la promoziun d'uffants e da giuvenils e per pussibilitar a tut ils giuvenils l'access a questas purschidas supplitgescha la CFC il chantun da motivar pli fitg las vischnancas da crear purschidas correspundentas, ultra da las purschidas da sustegn existentas. En quest connex sto vegnir resguardà il suandant:

 

• Areguard la promoziun communala d'uffants e da giuvenils duai il chantun surpigliar er vinavant cunzunt ina rolla da sustegn.

 

• Il diever da las purschidas da sustegn tras las vischnancas duai sa basar sin la voluntariadad.

 

• Il chantun sustegna las vischnancas cun mesiras sistematicas e cun enconuschientschas specificas, sch'i sa tracta da stabilir e d'extender la promoziun communala d'uffants e da giuvenils. Las suandantas mesiras sistematicas duain vegnir examinadas ed eventualmain realisadas en collavuraziun cun jugend.gr:
- Il chantun sviluppa recumandaziuns concretas (catalog d'ideas) per pudair realisar sin plaun communal la promoziun d'uffants e da giuvenils.
- Il chantun endrizza in agen fond, dal qual las vischnancas pon retrair contribuziuns finanzialas da sustegn en il senn d'ina finanziaziun da partenza per analisas da la situaziun, per svilups da cumpetenzas, per fasas da stabiliment, per projects da pilot e.u.v.
- Il chantun fa sforzs pli gronds per communitgar l'impurtanza da la promoziun d'uffants e da giuvenils (p.ex. tras l'uffizi da vischnancas tar la cussegliaziun da vischnancas e/u da fusiuns).
- Il chantun s'engascha per ch'ina furma da la lavur da giuventetgna mobila possia vegnir cuntinuada er suenter l'avrigl 2018.

 

Tenor l'art. 26 da la lescha federala davart la promoziun da la lavur cun uffants e giuvenils ordaifer la scola (lescha davart la promoziun d'uffants e giuvenils, LPUG) conceda la confederaziun fin l'onn 2022 a mintga chantun meds finanzials per programs chantunals en il rom dal stabiliment e da l'ulteriur svilup da la politica d'uffants e da giuvenils. En quest rom sa participescha la confederaziun subsidiarmain a maximalmain 50 % dals custs. Per realisar e per finanziar l'incumbensa qua avant maun duai il chantun inoltrar a la confederaziun in program correspundent cun l'intent da retrair ils daners federals ch'èn previs per il chantun Grischun.

 

Cuira, ils 19 d'october 2016

 

Locher Benguerel, Atanes, Berther (Mustér), Clalüna, Kasper, Märchy-Caduff, Thomann-Frank, Waidacher, Widmer-Spreiter

Resposta da la regenza

En il rapport davart la promoziun d'uffants e da giuvenils en il chantun Grischun (missiva carnet nr. 11/2013-2014) ha la regenza dà ina survista dal sectur da la politica d'uffants e da giuvenils en il Grischun. Ella s'engascha decididamain per ina buna promoziun d'uffants e da giuvenils – els ch'èn gea il futur da nossa societad. Per in svilup ed ina promoziun optimala dals uffants e dals giuvenils èn responsablas en emprima lingia las persunas responsablas per l'educaziun. Ellas decidan er, quant enavant che lur uffants tiran a niz las differentas purschidas da promoziun en il sectur ordaifer la famiglia ed ordaifer la scola. La cumpetenza per promover uffants e giuvenils en quest sectur han er vinavant las vischnancas. Quai fa senn, cunquai che questas purschidas ston vegnir concepidas datiers dals basegns dals umans giuvens. Il chantun ademplescha ina incumbensa da sustegn e da coordinaziun. En ses rapport ha la regenza explitgà ch'il chantun na duai e na po far naginas prescripziuns a las vischnancas. En quest reguard è er la regenza da l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders da l'incumbensa, numnadamain ch'il chantun duai surpigliar er vinavant ina rolla da sustegn e che las mesiras da las vischnancas duain sa basar sin la voluntariadad.

Cun agid d'ina incarica da prestaziun ha il chantun delegà questa incumbensa a jugend.gr, la federaziun tetgala da la lavur da giuventetgna dal Grischun. Per vischnancas, regiuns ed organisaziuns privatas interessadas vegn uschia garantida ina purschida da cussegliaziun en tut il chantun.

L'incarica da prestaziun vala per ils onns 2016–2018 e regla la collavuraziun tranter il chantun Grischun e jugend.gr. Jugend.gr promova e sustegna la promoziun d'uffants e da giuvenils en las vischnancas dal chantun Grischun. Vischnancas, organisaziuns e persunas interessadas en il chantun Grischun profiteschan – sco gruppa en mira – da las prestaziuns furnidas da jugend.gr. Il catalog da prestaziuns cumpiglia las suandantas prestaziuns centralas: cussegliaziun, furmaziun, infurmaziun e post da consultaziun, entretschament e coordinaziun sco er elavuraziun da documents da basa. Ultra da questas prestaziuns centralas che jugend.gr furnescha en il rom da l'incarica da prestaziun dal chantun, s'oblighescha l'organisaziun d'iniziar regularmain agens projects e da procurar per la finanziaziun e per la realisaziun da tals.

L'incarica da prestaziun 2016–2018 ha la finamira che almain 55 % da las vischnancas grischunas profiteschian fin la fin da l'onn 2018 da las purschidas da la promoziun da giuvenils, empè dals var 30 % da las vischnancas dad oz. Sin basa dal fatg ch'il dumber da vischnancas che s'interessan per la lavur cun giuvenils s'augmenta cuntinuadamain, crescha er la lavur da coordinaziun e d'assistenza dal post spezialisà jugend.gr. La regenza ha resguardà quest svilup ed ha auzà per il 1. da schaner 2016 la pauschala chantunala annuala a jugend.gr dad 80 000 francs a 120 000 francs.

L'installaziun d'in fond per contribuziuns da promoziun per las vischnancas sto vegnir refusada en spezial per motivs dal dretg da finanzas. Igl exista gia in fond, or dal qual pon vegnir concedidas contribuziuns a projects u a purtaders en il sectur da la promoziun d'uffants e da giuvenils. Cunter ina sensibilisaziun pli gronda da las vischnancas per la lavur cun uffants e cun giuvenils na datti naginas objecziuns; tala fa part da las prestaziuns centralas che jugend.gr sto furnir en il rom da l'incarica da prestaziun.

La finala renda l'intervenziun attent a la lescha federala davart la promoziun da la lavur cun uffants e giuvenils ordaifer la scola (LPUG) sco er a la concessiun da meds finanzials federals en il senn d'ina finanziaziun da partenza fin l'onn 2022. La pretensiun da retrair meds finanzials federals sto vegnir giuditgada cun egl critic sut differents aspects. Envers la confederaziun èn ils chantuns s'exprimids pliras giadas decididamain cunter talas finanziaziuns da partenza. Ellas stgaffeschan faussas dependenzas e chaschunan la finala spustaments da grevezzas tranter la confederaziun ed ils chantuns.

Per ils motivs menziunads qua survart propona la regenza da refusar l'incumbensa da la CFC.

14 da december 2016