Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Epp concernent la represa da las tractativas davart la Porta Alpina

Sessiun: 04.12.2019

La Porta Alpina (access al tunnel da basa dal Gottard nà da Sedrun sur ina construcziun verticala d'ina profunditad dad 800 meters) ha ina lunga istorgia. En la votaziun dal pievel dals 12 da favrer 2006 ha il chantun Grischun acceptà in credit d'impegn da netto 20 milliuns francs per construir la Porta Alpina. Quai cun ina maioritad surprendenta da 71,6%. En il rom da las lavurs preparatoricas ha p.ex. Brigitta Gadient, cussegliera naziunala da quella giada, inoltrà al cussegl federal in postulat per laschar examinar la realisabladad d'ina avertura da la Surselva sur ina staziun da tunnel a Sedrun. Quest postulat è vegnì acceptà unanimamain. Er il cussegl grond ha acceptà in postulat da Placi Berther, deputà da quella giada, che aveva las medemas finamiras e ch'è vegnì inoltrà unanimamain. Las vischnancas da Mustér e da Tujetsch sco er la regiun Surselva han concedì credits da totalmain 8 milliuns francs. La Porta Alpina è pia in project grischun cumplessiv che ha – grazia a la votaziun dal pievel – ina vasta basa democratica.

Ils 16 da matg 2007 è il cussegl federal vegnì a la conclusiun ch'il DATEC stoppia suttametter al cussegl federal fin l'onn 2012 ina dumonda davart l'investiziun principala. Ils 11 da settember 2007 han la regenza chantunala, la regiun Surselva e la visch­nanca da Tujetsch sistì il project per motivs tecnics, manaschials e finanzials. In cler consentiment da vart da las Viafiers fede­ralas n'era betg avant maun. Ils 16 da matg 2012 ha il cussegl federal communitgà ch'el desistia ad interim da realisar la Porta Alpina. Dapi lura n'èn vegnids fatgs nagins pass concrets pli areguard la Porta Alpina. Ils 11 da december 2016 è la NVTA vegnida averta. Durant ils ultims 3 onns han pia pudì vegnir fatgas avunda experientschas cun il manaschi e cun la tecnica.

Durant l'ultim decenni ha la regiun dal Gottard pudì profitar en reguard turistic grazia a l'investider egipzian Samih Sawiris. Uschia è vegnida terminada l'onn passà la colliaziun dals territoris da skis Andermatt – Sedrun. L'entir project ha custà circa 130 milliuns francs, dals quals l'arena da skis sezza ha finanzià 82 milliuns francs. Ils chantuns Uri e Grischun han concedì contribuziuns à fonds perdu da 5 resp. 3 milliuns francs. Ulteriurs 40 milliuns francs èn vegnids mess a disposiziun sco emprests federals NPR, rembursabels cun tschains favuraivels. Grazia a l'investider Marcus Weber è vegnida realisada l'onn passà er la colliaziun da skis Sedrun – Mustér, medemamain cun sustegn chantunal. Dacurt han Samih Sawiris e la vischnanca da Tujetsch annunzià ch'i vegnia realisà ils proxims 2 fin 3 onns in ressort per l'entir onn a Dieni/Sedrun.

Cun la Porta Alpina sco attracziun turistica e/u sco colliaziun da traffic pudessan vegnir dads ulteriurs impuls duraivels a la regiun turistica-rurala Surselva ed a grondas parts da la regiun dal Gottard.

Sin fundament da la voluntad ch'il pievel ha exprimì cleramain ils 12 da favrer 2006, sin fundament da l'avertura da la NVTA, sin fundament da las grondas investiziuns a favur dal turissem en la regiun sco er sin fundament da l'interess actual da vart dals investiders incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la regenza da reprender las tractativas concernent la realisaziun da la Porta Alpina sco staziun da viafier (al post multifuncziunal Sedrun) e da far tut il necessari, per ch'il project vegnia realisà.

Cuira, ils 4 da december 2019

Epp, Widmer (Favugn), Alig, Atanes, Berther, Bettinaglio, Bigliel, Brandenburger, Brunold, Buchli-Mannhart, Cahenzli-Phi­lipp, Caluori, Cantieni, Casty, Casutt-Derungs, Cavegn, Caviezel (Tavau Clavadel), Censi, Clalüna, Claus, Crameri, Danuser, Degiacomi, Della Cà, Deplazes (Cuira), Deplazes (Rabius), Derungs, Dürler, Ellemunter, Engler, Fasani, Felix, Florin-Caluori, Flütsch, Föhn, Gartmann-Albin, Gasser, Geisseler, Giacomelli, Gort, Grass, Gugelmann, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hefti, Hitz-Rusch, Hofmann, Hohl, Jenny, Jochum, Kasper, Kienz, Kohler, Kunfermann, Lamprecht, Loepfe, Loi, Maissen, Märchy-Caduff, Marti, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Müller (Favugn), Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Paterlini, Perl, Preisig, Rettich, Ruckstuhl, Salis, Sax, Schmid, Schneider, Schutz, Schwärzel, Tanner, Tomaschett (Breil), Ulber, Weber, Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Sent), Zanetti (Landquart), Pajic, Renkel

Resposta da la regenza

Meglierar la cuntanschibladad dal chantun Grischun cun chadainas da transport svel­tas ed attractivas dal traffic public vesa la regenza sco incumbensa permanenta. Per amplifitgar il traffic public na duai il focus betg vegnir mess mo sin il traject d'access il pli impurtant fin ussa da Turitg a Cuira, mabain er sin ils martgads ch'èn spezialmain impurtants per il turissem en l'Italia dal nord, en Germania ed en l'Austria. Colliaziuns directas cun viadis curts duain gidar da trair a niz il grond potenzial da passagieras e passagiers da l'exteriur vischin. A medem temp duain ellas pussibilitar a las Grischu­nas ed als Grischuns che abitan en lieus decentrals sco la part sura da la Surselva ina colliaziun cun destinaziuns impurtantas entaifer la Svizra ed en l'Europa.

La finanziaziun dal manaschi e dal mantegniment, da la renovaziun e da la moderni­saziun sco er da l'amplificaziun da l'infrastructura da viafier ha lieu dapi il 1. da scha­ner 2016 exclusivamain sur il fond per l'infrastructura da viafier (FIV, art. 87a al. 2 da la Constituziun federala da la Confederaziun svizra [Cst.; CS 101]). L'Assamblea fe­derala decida davart ils pass da cumplettaziun da l'infrastructura da viafier. Il parla­ment federal permetta er ils credits d'impegn ch'èn necessaris en chaussa.

La realisaziun da l'idea da la Porta Alpina sco staziun da viafier sutterrana, ch'è ve­gnida tematisada gia avant onns ed acceptada il favrer 2006 cun ina gronda maiori­tad da passa 70 % a chaschun d'ina votaziun dal pievel en il chantun Grischun, augmentass en la regiun Surselva ed en tut il chantun Grischun l'attractivitad da l'economia locala. Viadis svelts da la Porta Alpina en direcziun da Milaun, dal Tessin, da Turitg e da Lucerna augmentan considerablamain en spezial la valur da la regiun da Tujetsch e da Mustér e megliereschan la cuntanschibladad da bleras parts da la Surselva e da la regiun dal Gottard. Ultra da quai sa lascha l'exclusivitad d'ina Porta Alpina sco indriz d'infrastructura, eventualmain cun attracziun lunsch sur ils cunfins dal Grischun or, sviluppar sistematicamain per l'economia publica.

Da vart da las VFF vegn la Porta Alpina anc adina giuditgada en moda critica. Proximamain èn ademplids ils emprims onns da gestiun da la nova lingia da viafier tras las Alps (NVTA), dapi ch'ella è vegnida averta l'onn 2016; las enconuschien­tschas respectivas pon vegnir resguardadas per giuditgar da nov l'idea da realisar ina Porta Alpina. Perquai vuless la Regenza, en il proxim pass da cumplettaziun dal Program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (PROSSIV PC 2040/45), inoltrar in project per ina meglra colliaziun da la Surselva e da las regiuns vischinas e pia gidar a realisar l'idea da la Porta Alpina sco staziun da viafier sutterrana. En quest connex stoi però vegnir resguardà che l'evaluaziun e la priorisaziun da projects d'infrastructura da viafier èn en la cumpetenza exclusiva da la Confederaziun dapi la constituziun d'in fond per l'infrastructura da viafier, e che quella vegn a stuair tegnair quint da tut ils interess da la regiun dal Gottard.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond d'acceptar questa incumbensa.

27 da favrer 2020