Il preventiv 2011 dal chantun Grischun prevesa cun expensas totalas da bunamain 2.4 milliardas francs in pitschen deficit da 19.8 milliuns francs. Grazia a cundiziuns generalas favuraivlas cun in bass nivel da chareschia e da tschains, cun entradas stabilas da funtaunas da la confederaziun e cun grondas entradas fiscalas en il chantun è il preventiv 2011 quasi gulivà. L'augment da las expensas è vinavant fitg grond en il sectur da las contribuziuns chantunalas a terzas persunas e sa chatta cleramain sur la media da l'augment dals custs. Il schef da finanzas, cusseglier guvernativ Martin Schmid è cuntent cun ils resultats da quest preventiv.

Puncts essenzials davart il preventiv 2011 

• Ils custs da persunal creschan per 3 pertschient visavi il preventiv 2010. Els resguardan ina chareschia dals salaris dad 1 pertschient, il svilup dals salaris dad 1 pertschient ch'è fixà en la lescha da persunal sco er las plazzas da lavur permessas, cunzunt tar la polizia chantunala.
• La tendenza d'in augment dals custs en connex cun las atgnas contribuziuns a terzas persunas cuntinuescha. La creschientscha è 4.3 pertschient e las contribuziuns han in volumen total dad 819 milliuns francs. Quai èn 106 milliuns francs dapli che l'onn da gestiun 2009.
• Las entradas fiscalas dal chantun surpassan il preventiv da l'onn precedent anc adina per 15 milliuns francs, er sch'ins resguarda las consequenzas da la revisiun da la lescha da taglia 2009 ch'è entrada en vigur il 1. da schaner 2010.
• Tut en tut vul il chantun investir l'onn proxim brutto circa 450 milliuns francs (+4.2 pertschient) en l'economia grischuna. Las investiziuns nettas importan er l'onn proxim la gronda summa da 223 milliuns francs.
• Per il mantegniment e per l'engrondiment da las vias èn previs en tut 262 milliuns francs.

 
Las expensas totalas 2011 s'augmentan en cumparegliaziun cun il preventiv da l'onn precedent per 1.6 pertschient a 2'452 milliuns francs. Rectifitgà per las scuntradas internas importa l'augment 2.1 pertschient. Per manar l'administraziun (custs da persunal e custs reals) vegnan sbursads mo 27 pertschient da las expensas totalas. Il grond chaschunader da custs en il preventiv dal chantun resta il sectur da las atgnas contribuziuns a terzas persunas. En il preventiv 2011 èn previs per quai en tut 819 milliuns francs (+34 milliuns francs). Las atgnas contribuziuns a terzas persunas importan pia passa in terz da las entiras finanzas publicas. Las prestaziuns individualas da sustegn s'augmentan il pli fitg: las reducziuns da las premias da las cassas da malsauns per 7 milliuns francs a 97 milliuns francs e las prestaziuns supplementaras per 6 milliuns francs a 95 milliuns francs. Pervia da la nova finanziaziun da la tgira vegnan vitiers per l'emprima giada contribuziuns a chasas da tgira (+5 milliuns francs). A partir da l'onn proxim surpiglia il chantun plinavant l'entir deficit da las dretgiras districtualas, uschia che las contribuziuns s'augmentan per stgars 6 milliuns francs. L'augment dinamic dals custs en connex cun las contribuziuns a terzas persunas na po strusch vegnir influenzà, perquai che la legislaziun existenta n'admetta praticamain nagina libertad d'agir.

Il retgav total s'augmenta per 59 milliuns francs (+2.5 pertschient) a 2'432.6 milliuns francs. Rectifitgà per las scuntradas internas importa l'augment 3.1 pertschient. Las contribuziuns federalas da 38 milliuns francs gidan il pli fitg a cuntanscher quest resultat. Las entradas fiscalas chantunalas s'augmentan en cumparegliaziun cun il preventiv da l'onn precedent per 15 milliuns francs, schebain che las entradas èn sa diminuidas pervia da la revisiun da la lescha da taglia 2009 (-43 milliuns francs, da quels gulivaziun da la progressiun fraida -14 milliuns francs). Ina contribuziun positiva al resultat furneschan er ils retgavs pli gronds da las dividendas da las participaziuns dal chantun (+10 milliuns francs).

Grondas investiziuns er l'onn 2011
Las expensas d'investiziun importan brutto 449 milliuns francs (+18 milliuns francs). Las investiziuns nettas che ston vegnir finanziadas dal chantun sez correspundan a la valur directiva da 223 milliuns francs ch'il cussegl grond ha prescrit per l'onn 2011. Entant ch'i vegn sbursà in pau damain per bains materials (-2 milliuns francs), vegnan pajads 20 milliuns francs dapli sco contribuziuns d'investiziun (totalmain 235 milliuns francs). Perquai che transferiments pli pitschens entaifer las contribuziuns sa cumpenseschan, resulta l'augment mo da contribuziuns federalas transitoricas pli autas per l'infrastructura da la Viafier retica (74 milliuns francs). Per augmentar l'effizienza energetica en edifizis ed en stabiliments e per realisar la revisiun parziala da la lescha d'energia vegnan mess a disposiziun 3 milliuns francs dapli. Per engrondir la rait da vias dal Grischun vegnan investids stgars 4 milliuns francs dapli (en tut 154 milliuns francs). Las investiziuns nettas 2011 han in'atgna finanziaziun da bunamain dus terzs (grad d'atgna finanziaziun 64.5 pertschient).

Perspectiva
A partir da l'onn 2012 cuntegna il plan da finanzas deficits en il quint current ed investiziuns nettas che sa chattan cleramain sur las directivas dal cussegl grond. Quest svilup resulta cunzunt pervia d'in ferm augment dals custs en ils secturs da la sanadad e dals fatgs socials. Quests custs ston vegnir attribuids als custs supplementars che resultan en connex cun la reducziun individuala da las premias da las cassas da malsauns ed en connex cun las prestaziuns supplementaras sco er pervia da la realisaziun da las prescripziuns federalas en il sectur da la finanziaziun dals ospitals e da la tgira. I n'è betg segir, sche las bunas cundiziuns generalas da la vart da las entradas pon cuntinuar per il preventiv 2011, sco p.ex. las relaziuns da dotaziun en la gulivaziun interchantunala da finanzas e las autas quotas da la taxa sin il traffic pesant dependenta da la prestaziun. En la planisaziun da las finanzas n'èn plinavant betg calculads – da la vart da las expensas – spustaments da las grevezzas tranter la confederaziun ed ils chantuns sco er tranter il chantun e las vischnancas e grevezzas supplementaras pervia da projects chantunals da refurma (p.ex. refurma da las structuras, renovaziun da la gulivaziun intercommunala da finanzas, dretg per la protecziun dals uffants e da las persunas creschidas (project "tutela"), lescha davart las scolas popularas, program da la regenza 2013-2016). Malgrà questas supposiziuns positivas n'è il plan da finanzas betg gulivà a partir da l'onn 2012.

Grazia a revisiuns da la lescha da taglia e grazia a reducziuns dal pe da taglia ha il Grischun pudì meglierar fitg sia posiziun en la concurrenza cun auters chantuns. Schebain ch'il svilup economic è anc malsegir, ha la regenza l'intenziun da mantegnair il volumen da las investiziuns er ils proxims onns sin in aut nivel e da sa segirar avunda libertad d'agir. Ella vul persequitar vinavant sia politica da finanzas persistenta e calculabla.

Il cussegl grond vegn a tractar il preventiv 2011 en la proxima sessiun da december.


Gremi: Departament da finanzas e vischnancas
Funtauna: rg Departament da finanzas e vischnancas