La regenza ha deliberà la missiva davart la revisiun parziala da la lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun. Cun quella duain pudair vegnir introducids – tenor ina incumbensa dal parlament – cedels electorals per far ina crusch tar las elecziuns da la regenza e dal cussegl dals chantuns. Sco che la consultaziun ha mussà, è il project contestà. Ord vista da la regenza duess il vote électronique vegnir sviluppà vinavant. 

En la sessiun da december 2012 ha il cussegl grond acceptà – cunter la voluntad da la regenza – ina incumbensa concernent la simplificaziun da la procedura electorala (cedel da votar per far ina crusch). Questa incumbensa pretenda ina simplificaziun da la procedura per eleger la regenza ed il cussegl dals chantuns. L'element central da la simplificaziun duai esser in cedel electoral per far ina crusch. En ses project da consultaziun dal cumenzament da schaner 2013 ha la regenza preschentà ina proposta co ch'i pudess esser pussaivel da realisar ina tala procedura electorala.

Il resultat da la consultaziun mussa che l'introducziun da cedels electorals per far ina crusch è contestada e ch'ella vegn sustegnida mo d'ina maioritad relativamain modesta da las parts ch'èn sa participadas a la consultaziun. Ils aderents punctueschan oravant tut la meglra infurmaziun da las votantas e dals votants, entant ch'ils adversaris rendan en spezial attent al fatg ch'il sistem vertent è sa cumprovà. Actualmain survegnan las votantas ed ils votants tar las elecziuns chantunalas da maiorz (regenza e cussegl dals chantuns) cedels electorals cun tantas lingias vidas sco sezs che ston vegnir occupads. Lur dretg d'eleger exerciteschan els cun scriver persunalmain a maun ils nums da las persunas sin ils cedels electorals consegnads. 

Giudicament fundamental
Sin basa dals resultats da la consultaziun sa vesa la regenza obligada da tschentar al cussegl grond anc ina giada la dumonda, sch'igl è raschunaivel d'introducir cedels electorals per far ina crusch. Er ord vista da la regenza enconuschan las votantas ed als votants sco er las autoritads la procedura vertenta ed ella funcziuna senza problems. Ultra da quai stoi vegnir fatg quint cun il fatg che la nova procedura ha tuttavia mo il caracter d'ina soluziun transitorica. En l'avegnir vegn a sa far valair il vote électronique. Gia oz pon las Svizras ed ils Svizzers a l'exteriur votar ed eleger electronicamain sin plaun federal e chantunal en il Grischun. Il process per extender il vote électronique marscha plainamain en Svizra, ed il Grischun ha ina rolla activa en quest process. La schanza è gronda che la finamira d'introducir il vote électronique en tut la Svizra po vegnir cuntanschida en paucs onns.

Sch'il cussegl grond restass tar sia opiniun dal december 2012, pudessan – cun la missiva da la regenza – vegnir stgaffidas las premissas giuridicas ed organisatoricas che las votantas ed ils votants pudessan dar lur vusch per l'elecziun da la regenza e dal cussegl dals chantuns cun in cedel electoral per far ina crusch. Questa procedura duess vegnir applitgada per l'emprima giada per las proximas elecziuns da renovaziun da la regenza che vegnan probablamain ad avair lieu ils 18 da matg 2014. La procedura per eleger las dretgiras districtualas e la procedura per eleger il cussegl grond na vegnan betg midadas envers oz. 

Quasi naginas midadas dal cuntegn
Envers il cuntegn dal project da consultaziun n'è quel da la missiva da la regenza strusch vegnì midà. In element essenzial è quel ch'ina procedura d'annunzia sto da nov avair lieu avant las elecziuns da la regenza e dal cussegl dals chantuns. Las candidatas ed ils candidats ston vegnir annunziads cun glistas electoralas. Mo persunas annunziadas valaivlamain vegnan alura inscrittas sin ils cedels electorals prestampads sco candidatas e candidats. Persunas betg annunziadas pon però er vegnir elegidas, sch'ellas adempleschan las premissas d'elegibladad generalas; ils nums da questas persunas sto la votanta u il votant scriver a maun sin il cedel electoral.
En la missiva è vegnida integrada supplementarmain la suandanta disposiziun davart la procedura d'annunzia: Per candidatas e candidats che han gia fatg tras l'emprim scrutini duai la decleraziun en scrit ch'ellas ed els restian tar lur candidatura bastar sco annunzia per il segund scrutini. Ellas ed els na ston pia betg – sco che quai è necessari avant l'emprim scrutini – inoltrar anc ina giada ina glista electorala cun 20 suttascripziuns.

Il cussegl grond vegn a tractar la fatschenta en la sessiun d'avust 2013. 
 

Agiunta:
Exempels da cedels electorals per far ina crusch; elecziun da la regenza / elecziun dal cussegl dals chantuns 


Infurmaziuns:
chancelier Claudio Riesen, chanzlia chantunala dal Grischun, tel. 081 257 22 21


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun