La Tgira da monuments dal Grischun fa e maina inventaris chantunals d'objects degns da protecziun, sco per exempel maletgs da lieus unics, gruppas d'edifizis d'impurtanza istorica u edifizis singuls d'art architectonic. L'inscripziun da quests uschenumnads objects da protecziun en in inventari chantunal sa basa sin criteris sco raritad, diversitad, periclitaziun, valurs esteticas, posiziun, grondezza, funcziun ecologica ed impurtanza scientifica. A chaschun da la sessiun da favrer 2019 e da la sessiun da december 2019 ha il Cussegl grond surdà duas incumbensas (incumbensas Bigliel e Crameri) a la Regenza en connex cun quests inventaris chantunals. Tranter auter vali d'examinar, sch'igl è eventualmain inditgà da far ina pausa da l'inventarisaziun resp. da sistir l'inventarisaziun, fin che las incumbensas èn realisadas.
Sut l'aspect da questas incumbensas ha la Tgira da monuments, sco post spezialisà responsabel e suenter avair examinà ils fatgs sco er en il senn da mesiras immediatas, instradà pass che duain evitar en il futur lavur supplementara u lavur dubla e che duain impedir malchapientschas. Fin che la situaziun giuridica è sclerida vegnan las lavurs d'inventarisaziun pia a sa restrenscher principalmain sin activitads internas. Quai correspunda ad ina pausa da l'elavuraziun da las glistas d'inventari. La Regenza desista però da sistir l'inventarisaziun, fin che las incumbensas Bigliel e Crameri èn realisadas.

 

En la Val Puschlav maina La Repower SA ils stgalims da ses implant electric Palü, Cavaglia e Robbia sco er Campocologno I e II. Ella ha l'intenziun d'engrondir quests implants. Il project "Lagobianco" prevesa sco element central da construir ina nova ovra d'accumulaziun a pumpa da 1000 MW sco er da renovar e da manar vinavant ils implants idraulics existents. L'implant idraulic existent Palü vegn però eliminà dal nov concept d'implants. In element dal project "Lagobianco" ch'è vegnì approvà cun vigur legala, è tranter auter il project parzial "Mir-3" che prevesa da renovar ils edifizis a ed enturn Miralago a la riva sid dal Lai da Poschiavo.
En connex cun la renovaziun da quests edifizis ha la Regenza approvà ussa ina dumonda da la Repower SA. La dumonda da la Repower SA ha l'intent da midar la permissiun da construcziun ch'era vegnida concedida per furmar la riva dal lai a Miralago. Per las planaziuns sto tenor quella permissiun vegnir duvrà material d'exchavaziun da la centrala sutterrana da l'ovra d'accumulaziun a pumpa en la dimensiun da var 140 000 meters cubics. Damai che la construcziun da l'ovra d'accumulaziun a pumpa è vegnida sistida, ma che la Repower SA resta tuttina liada als termins per furmar la riva dal lai, manca actualmain il material d'exchavaziun necessari. Quai premetta da reducir la planaziun sco er da midar la furmaziun da la riva dal lai. Sche l'ovra d'accumulaziun a pumpa vegn eventualmain realisada pli tard, duai la planaziun però pudair vegnir engrondida respectivamain realisada en la dimensiun ch'è vegnida approvada oriundamain.

© arch. Aurelio Galfetti

La Regenza ha abolì l'Ordinaziun davart ils attestats da buna conduita ch'era vegnida relaschada l'avust 1992. Tant en il dretg federal sco er en il dretg chantunal existan numerusas regulaziuns che premettan ina buna conduita per pratitgar ina tscherta activitad u per vegnir admess ad in examen. En la pratica na vegn in attestat da buna conduita dentant strusch pli pretendì, perquai ch'el cuntegna per gronda part las medemas infurmaziuns sco l'extract dal register penal. Perquai pretendan las autoritads da permissiun e d'admissiun cumpetentas per regla che las petentas ed ils petents cumprovian lur buna conduita en autra moda. Las infurmaziuns che las autoritads da permissiun u d'admissiun dovran per examinar la conduita duain pudair vegnir dumandadas en l'avegnir cun ina simpla brev a la vischnanca.