La Regenza ha prendì posiziun tar in project da consultaziun dal Departament federal per ambient, traffic, energia e communicaziun (DATEC) concernent la revisiun da l'Ordinaziun da chatscha. Per garantir ina coexistenza reglada tranter ils umans, ils animals da rapina gronds ed ils animals da niz duai vegnir exaurida la libertad d'agir che la Lescha da chatscha actuala conceda e duain vegnir adattadas las disposiziuns da l'Ordinaziun da chatscha

La Regenza beneventa fitg ch'il Cussegl federal vul metter a disposiziun svelt instruments adattads als chantuns en vista a la proxima stagiun dad alp. Ella è conscienta dal fatg che la libertad d'agir per far adattaziuns è limitada pervia da la decisiun negativa dal pievel dals 27 da settember 2020 e ch'ella dastga vegnir exaurida mo entaifer la Lescha da chatscha vertenta. La Regenza ha dentant constatà ch'i vegn profità insuffizientamain da questa pussaivladad en il project da revisiun. En spezial areguard la regulaziun facilitada da populaziuns da lufs en territoris cun ina gronda concentraziun da lufs respectivamain areguard la prelevaziun facilitada da lufs singuls che mussan in cumportament problematic datti anc bler potenzial da meglieraziun. Il chantun Grischun propona perquai particularmain che la prelevaziun previsa da 50 pertschient dals animals giuvens en regiuns cun fitg grondas populaziuns da lufs (sco en il chantun Grischun) duai pudair vegnir augmentada adequatamain, en spezial en trieps da lufs cun cumportaments problematics. Plinavant pretenda la Regenza ch'il nivel da donns en cas d'attatgas sin animals da las spezias dals bovids e dals equids sco er sin lamas e sin alpacas (chamelids dal Nov Mund) vegnia reducì ad in sulet animal stgarpà. La Regenza è da l'avis ch'i saja er impurtant d'extender las pussaivladads da sajettar singuls animals. Per exempel duai esser pussaivel da sajettar durant ils mais da november fin schaner in animal genitur singul che chaschuna cumprovadamain e permanentamain donns en in triep da lufs che sa reproducescha quel mument, er sche la regulaziun n'avess anc betg dad esser terminada. Ultra da quai stoi er esser pussaivel da sajettar singuls animals, sch'igl è avant maun in privel considerabel per ils umans u in cumportament problematic d'in luf e betg mo – sco previs en il project da revisiun – sch'i èn vegnids chaschunads donns considerabels tar animals da niz. Abstrahà da quai pretenda la Regenza ch'er ils animals da niz che ston vegnir mazzads perquai ch'in luf als ha blessà fermamain, vegnian resguardads uffizialmain sco donn. Questa pratica gia vertenta duai vegnir fixada explicitamain en l'agid d'execuziun.

Plinavant renviescha la Regenza al fatg che la revisiun parziala da l'Ordinaziun da chatscha inclusiv las midadas proponidas mussa bain en la dretga direcziun, ch'ella na permetta dentant betg propi in management da lufs cuntentaivel respectivamain persistent a lunga vista. La pussaivladad da sajettar lufs dependa numnadamain anc adina quasi dal tuttafatg da l'existenza d'in grond donn e dal fatg che la protecziun da muntaneras ha fatg naufragi. Ina revisiun da la lescha, sco ch'ella è vegnida proponida l'onn 2020 (tranter auter cun ina regulaziun da las populaziuns) e che permetta da regular sistematicamain la populaziun da lufs er per rinforzar la protecziun da muntaneras, tant tras il dumber da lufs sco er concernent il cumportament dals lufs, resta in giavisch fitg impurtant a vista mesauna ed in punct indispensabel per l'acceptanza dal luf en la populaziun e per la coexistenza cun il luf.

Consultaziuns dal Departament federal per ambient, traffic, energia e communicaziun

La Regenza ha approvà il project d'exposiziun per curreger la via da Lü tranter Lüsai e Pra da l'Aqua en la Val Müstair. Il traject d'ina lunghezza da circa 1,1 kilometers è ina part da la suletta colliaziun stradala per Lü e maina tras ina spunda stippa sin var 1750 meters sur mar.

En il rom dal project duai il traject da via vegnir schlargià a 4,2 meters per permetter a vehichels da cruschar senza privel. Plinavant vegn renovada la surstructura da la via per che quella possia vegnir charrada en l'avegnir cun in pais maximal da 32 tonnas. Actualmain vala in pais maximal da 18 tonnas. Ils custs totals da quest project importan circa 6,98 milliuns francs.

La Regenza ha approvà la revisiun parziala da la planisaziun locala che la vischnanca da Samedan ha concludì ils 19 da fanadur 2020. Cun quai èn stgaffidas las premissas da la planisaziun dal territori per renovar e per engrondir l'Ospital da l'Engiadin'Ota. En il senn d'in nov center da sanadad duai l'Ospital da l'Engiadin'Ota survegnir in'apparientscha moderna sco er in program da spazi optimà che permetta andaments da lavur effizients.

Concretamain vegnan enzonads per quest intent circa 3390 meters quadrat da l'uschenumnada zona da tegnair liber en la zona per edifizis e per stabiliments publics. Percunter vegnan dezonadas ina surfatscha da var 1190 meters quadrat en la zona d'agricultura ed ina surfatscha da var 2200 meters quadrat en il "ulteriur territori communal". Tut en tut resultan uschia per la zona per edifizis e per stabiliments publics in'enzonaziun ed ina dezonaziun da la medema grondezza entaifer la vischnanca da Samedan.

©Comet Photoshopping ScRL, Dieter Enz

L'antistizi a Cuira, situà directamain sper la baselgia da son Martin, è ina da las pli impurtantas chasas d'abitar en la citad veglia da Cuira. Sco in dals paucs edifizis è el restà preservà da l'incendi da la citad da l'onn 1574. Fin a la refurmaziun ha l'edifizi tutgà a la claustra da Mustér. L'avat l'aveva construì l'onn 1478. Suenter la refurmaziun ha el servì sco sedia uffiziala dal prer principal da Cuira, l'uschenumnà antist.

La proprietaria da l'antistizi, la plaiv evangelica da Cuira, prevesa da transfurmar e da renovar l'edifizi per totalmain 2,46 milliuns francs. Per quest intent ha la Regenza garantì ad ella ina contribuziun da maximalmain var 110 000 francs che consista d'ina contribuziun chantunala e d'ina contribuziun federala da mintgamai 55 000 francs.