La Regenza ha dà en consultaziun ils sbozs per duas revisiuns parzialas da la Lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun. Ina da las revisiuns cuntegna in'adattaziun da la via da recurs sco er duas correcturas formalas che sa basan sin las experientschas suenter las emprimas elecziuns dal Cussegl grond tenor la procedura electorala da proporz. Cun l'autra revisiun duai vegnir introducì il cedel electoral per far ina crusch per las elecziuns da la Regenza, da las dretgiras regiunalas e dal Cussegl dals chantuns.
Las consultaziuns davart las duas revisiuns tematicamain separadas han lieu a medem temp.
Adattaziun da la via da recurs e correcturas formalas
Il punct principal da la revisiun è la nova regulaziun da la via da recurs tar elecziuns dal Cussegl grond. Recurs pervia da la violaziun dal dretg da votar e pervia dad irregularitads tar la preparaziun e tar la realisaziun da las elecziuns dal Cussegl grond duain pudair vegnir inoltrads en l'avegnir directamain a la Dretgira administrativa resp. a la Dretgira superiura sco suletta instanza chantunala. Oz ston tals recurs vegnir drizzads en emprima instanza al Cussegl grond. Cunter sia decisiun poi lura anc vegnir recurrì – entaifer il chantun – tar la Dretgira administrativa. Sut il nov sistem electoral da proporz (Pukelsheim dubel) per las elecziuns dal Cussegl grond n'è il Cussegl grond apparentamain betg pli l'instanza da recurs adattada. Ultra da quai vegnan anc fatgas duas correcturas formalas.
Cedel electoral per far ina crusch per las elecziuns da maiorz
En la sessiun da favrer 2019 ha il Cussegl grond incumbensà la Regenza da simplifitgar las elecziuns en scrit da la Regenza grischuna, dal Cussegl grond, da las dretgiras regiunalas e dal Cussegl dals chantuns (da quel temp tut elecziuns da maiorz) – analogamain al e-voting – cun in sistem per far ina crusch tar ils nums da las candidatas e dals candidats giavischads sin cedels electorals prestampads. Perquai che l'introducziun dad e-voting è vegnida interrutta l'onn 2019, ha er la realisaziun da l'incumbensa da la fracziun da la PBD stuì vegnir suspendida. Suenter che la Confederaziun ed ils chantuns han reprendì il manaschi d'emprova dad e-voting, pon las lavurs da realisaziun vegnir recumenzadas. L'emprima votaziun electronica en il Grischun è previsa l'onn 2024. Tras la revisiun parziala proponida da la Lescha davart ils dretgs politics duain vegnir stgaffidas las basas giuridicas necessarias per vuschar en scrit a l'urna cun cedels electorals per far ina crusch, quai per las elecziuns da maiorz da la Regenza, da las dretgiras regiunalas e dal Cussegl dals chantuns. Il Cussegl grond vegn elegì en il fratemp tenor las reglas da la procedura electorala da proporz. Perquai na fan las elecziuns dal Cussegl grond betg part da questa revisiun.
Ils documents da consultaziun pon vegnir consultads ussa
La consultaziun dura dals 15 da schaner fin ils 15 d'avrigl 2024. Ils documents respectivs pon vegnir consultads sin la pagina d'internet dal chantun Grischun.
Infurmaziuns:
Daniel Spadin, chancelier, Chanzlia chantunala, tel. +41 81 257 22 21 (cuntanschibel per telefon da las 11.00 fin las 12.00), e‑mail Daniel.Spadin@staka.gr.ch
Responsabladad: Regenza