Navigation

Inhaltsbereich

Ovras da protecziun
 
Ovra da protecziun Baselgia Son Stefan – baselgia sepulcrala dals uvestgs da Cuira 

Sut la plazza da pausa da la scola chantunala a la Halde sa chatta il monument architectonic il pli impurtant dal cristianissem tempriv en il Grischun: Son Stefan, la baselgia sepulcrala dals uvestgs da Cuira, construida il 5. tschientaner. L'onn 1850, cur che l'emprima scola chantunala è vegnida construida, è ella vegnida rescuvrida. L'architect Walther Sulser l'ha exchavada e perscrutada cumplettamain ils onns 1955/56. Cur che la scola chantunala è vegnida construida da nov ils onns 1970, è ella vegnida cuvrida ed integrada sut terra en l'edifizi da scola. En il rom da la renovaziun totala ch'è vegnida terminada l'onn 2010 è questa localitad vegnida revalitada ad in museum ch'è degn per l'impurtanza da la baselgia. L'istorgia e l'impurtanza da quest edifizi vegnan decleradas en moda illustrativa sin sis tavlas ch'èn repartidas en la localitad. Ils chats extraordinaris vegnan preschentads en ina vitrina. Il model da la baselgia sepulcrala preschenta tut ils detagls a la scala 1:10 e facilitescha la chapientscha da sia architectura e da la baselgia superiura ch'è vegnida construida pli tard suravia.

Il 5. tschientaner è vegnì endrizzà il stabiliment sepulcral per ils uvestgs da Cuira sin il santeri che sa chatta al nordost da la catedrala. Quest stabiliment sa cumpona d'in local principal cun arvieut e d'in corridor construì pauc pli tard. Il corridor vegniva er duvrà sco lieu da sepultura. Il local principal è dividì en 12 fossas circumdadas da mirs. En la paraid ost sa chatta in'apsidiola centrala che vegn accumpagnada da tuttas duas varts da mintgamai ina nischa da glisch. Sut l'apsidiola è il foss, nua ch'i sa chattavan las reliquias da son Stefan.

Sur quest lieu da sepultura è vegnida construida anc il 5. tschientaner la baselgia superiura. Annexas da duas auzadas al nord ed al sid enserravan il stabiliment sepulcral.

Las paraids e l'arvieut da la localitad sepulcrala èn ornads cun picturas magnificas. Vi da la paraid cun l'apsidiola èn ordinads – en moda ascendenta da sanestra e da dretga – mintgamai sis apostels. La zona dal fundament da las paraids era colurada cun alv. Suravia era tratg – enturn tut il local – in bindel che imitava intarsias da marmel. En ils chantuns èn malegiads quatter vaschs. Or da quels sa stortiglia roma da vits che sa stenda sur l'entir arvieut. Tranter la roma èn repartids columbas e pavuns.

Da la baselgia superiura èn mantegnidas restanzas dal plaunterren da mosaic. Il bindel da musters da peltas, da cruciferas e da cors sa chattava oriundamain en il chor davos il banc mez radund dals sacerdots.

Al cumenzament dal 17. tschientaner han truppas austriacas destruì la baselgia e l'entir stabiliment è ì en emblidanza.
Dumondas pertutgant guids ston vegnir fatgas a

Lageplan



 

Schutzbau Areal Ackermann

Ovra da protecziun Areal Ackermann 

En il Welschdörfli (Seilerbahnweg), sin il territori da Cuira, datti restanzas d'in abitadi civil roman. Dapi il 18avel tschientaner han exchavaziuns tratg a glisch chats romans. Il cumenzament dal 20avel tschientaner ha il museum retic pudì realisar e documentar las emprimas exchavaziuns planisadas. Dapi sia instituziun l'onn 1967 è il servetsch archeologic dal Grischun responsabel per las exchavaziuns. Ils onns 1970–1975 vegnidas scuvertas – sin l'areal da l'orticultura Ackermann – restanzas d'edifizis ch'èn mantegnidas fitg bain. La confederaziun ed il chantun han decidì da las mantegnair. Dapi l'onn 1986 pon vegnir admiradas – en l'edifizi da protecziun ch'è vegnì creà da l'architect Peter Zumthor – las perditgas architectonicas romanas e las picturas da paraid sco er chats che tanschan dal temp neolitic fin a l'epoca romana.

Per visitar l'edifizi po vegnir emprestada ina clav tar Cuira turissem, Bahnhofstrasse 32 (telefon +41 81 252 18 18) u a la cassa dal museum retic (telefon +41 81 257 48 40), Hofstrasse 1 Cuira, e quai cun pajar ina taxa da deposit da CHF 20.-.

Davart las restanzas archeologicas dals abitadis en l'edifizi da protecziun sin l'areal Ackermann exista in guid archeologic che po vegnir empustà tar l'administraziun dal servetsch archeologic u per e-mail (info[at]adg.gr.ch) per CHF 5.- plus custs da spediziun.