Navigation

Inhaltsbereich

Sprachtreff Stadtbibliothek Chur
Christa Schmid, la manadra da l'inscunter linguistic da la Biblioteca da la citad da Cuira. (Fotografia Nicola Pitaro)

 

Sco ch'ina bibliotecara engaschada e ses team stgaffeschan a Cuira emna per emna in spazi, nua che persunas s'inscuntran e creschan sur sai ora.

Igl è mardi suentermezdi, curt avant las duas. En la Biblioteca da la citad da Cuira regia in'atmosfera animada, ma calma. Sutgas vegnan spustadas, vuschs scutinan, ina persuna ri discretamain, ins sa beneventa cordialmain, tscha e là datti er in'embratschada dal plaschair da sa revair. Christa Schmid, la manadra da l'inscunter linguistic, beneventa tuttas e tuts persunalmain. In surrir en fatscha, ils egls èn alerts. Bleras da las persunas preschentas enconuscha ella cun num. Ella è ospitanta, dat impuls, taidla – e cuminaivlamain cun ses team è ella il cor dal «Sprachtreff».

«Jau vuleva, ch'i capitia dapli qua.»
Christa Schmid n'è betg casualmain là, nua ch'ella s'engascha oz. La magistra primara e bibliotecara diplomada cun sentiment intercultural ha cumenzà avant var 7 onns sia plazza en la Biblioteca da la citad da Cuira. Gia quella giada avevan las persunas responsablas da la biblioteca en lur chaus l'idea d'in inscunter linguistic. Schmid ha tematisà l'idea, ha furmà ella ed ha dà vita ad ella.
Ma betg mo simplamain insaco: Ella è ida a Baden, a Son Gagl ed ha guardà formats digitals a Hamburg. Il meglier ha ella purtà enavos a Cuira. «Jau hai guardà sapientivamain: Tge funcziuna? Tge betg? E lura avain nus simplamain empruvà ora.» Naschì è in format ch'è caracterisà d'avertadad, seriusadad e cordialitad. E d'ina ospitanta, a la quala ins crai immediatamain, sch'ella di: «Jau fatsch fitg gugent quai.»

Inscunter empè d'admoniziun
Schmid n'è betg in'animatura. Ella è ina ch'observa cun in'egliada alerta, tge che capita tranter persunas. «I na va betg mo per la lingua», di ella, «i va per l'inscunter.» Sch'in Columbian cun in diplom da master sa baratta cun in'Ucranaisa al cumenzament da sia via, sch'in um da l'Irac chatta suenter blers onns en Svizra il curaschi da finalmain discurrer tudestg, daventa la lingua in avraportas per l'appartegnientscha. Tudestg è qua plitost il medium che la finamira. «L'inscunter è central», accentuescha Schmid. E mintgatant exprima er in surrir u in segn pantomimic dapli che pleds.

La sfida è quella: Ils nivels linguistics da las persunas participantas tanschan da principiants dal nivel A0 fin a persunas cun enconuschientschas linguisticas quasi perfetgas dal nivel C1. «Quest spagat na po ins betg adina far», di Schmid avertamain. E quai na vul ins er betg adina. Questa maschaida è numnadamain ina fermezza.

E gist per quai stgaffescha Schmid emna per emna in rom. Cun temas che paran simpels, sco l'aura, animals da chasa, vestgadira, ma che avran tuttina portas. U cun dumondas pli profundas: «Tge è stà surprendent per vus en Svizra?», u «Co resentis vus la participaziun politica?» Ed adina puspè: giugar, rir, tadlar. Christa Schmid na vul betg mo discurrer, ella vul stgaffir ina colliaziun. Da quests inscunters sa sviluppan savens pitschnas cuminanzas, mintgatant perfin amicizias. Intgins s'entaupan regularmain suenter l'inscunter per baiver in café. Auters profitan da l'occasiun da simplamain tadlar ina giada e da prender il curaschi, per forsa dir insatge la proxima giada. Activar plaun a plaun la lingua tudestga.

Cun precauziun e cun prender posiziun
Ella ha er cleras valurs. Punctualitad per exempel. «Jau di quai avertamain: Vegnir memia tard n'è betg maniera», accentuescha ella. Betg perquai ch'ella è dogmatica, mabain perquai ch'ella vul demussar stima envers la gruppa. Schmid ha gronda fidanza da las participantas e dals participants e quai sentan ellas ed els.

Ella enconuscha ils obstachels che la lingua po chaschunar. «Blers na pon betg mussar, tgi ch'els èn propi, perquai ch'i mancan las finezzas linguisticas», di ella. L'umor per exempel, dependa fitg da la lingua. U patratgs intelligents, che na pon betg vegnir exprimids, perquai ch'ils pleds mancan. Quai di ella senza patos, ma cun il giavisch evident, che l'inscunter linguistic duaja esser in lieu, nua che almain ina part da la persunalitad daventa visibla.

Dapli effect cun in surrir
Las istorgias ch'ella raquinta, èn finas. Nagin «mument aha», nagin format da televisiun. Ma per la paja istorgias, che restan. Sco quella da la giuvna dunna da l'Eritrea, ch'è stada preschenta als emprims inscunters e che ha terminà oz ina scolaziun e lavura. U quella da l'Ucranaisa cun ses umor che – cun paucs pleds – fa rir e tegna ensemen la gruppa.

Schmid sa legra da quests svilups, er sch'i vul mintgatant dir da prender cumià. «Igl è in bun segn, sch'insatgi na vegn betg pli, perquai ch'ella u el ha ussa ina lavur.» E mintgatant vesa ella in'anteriura participanta u in anteriur participant en la citad ed auda in cordial «Perstgisa ch'jau na vegn betg pli!» e lura sa ella: Quai è bun.

In spazi avert
Christa Schmid fa ponderaziuns per l'avegnir da l'inscunter linguistic. Betg mo sco lieu da discussiuns, mabain er sco invit en la Biblioteca da la citad e sur quai ora. Blera glieud vesa pir qua, tge ch'ina biblioteca po esser: in lieu da savida, in lieu per emprender, per passentar temp, per star en cumpagnia e per trair profundamain flad. In lieu, nua che uffants scuvran gieus u pon passentar temp en il chantun da giugar. In lieu che na custa nagut, ma che dat bler. «Jau ma legrel, sch'jau ves pli tard persunas da l'inscunter linguistic en la biblioteca», di ella.

L'idea fundamentala da l'inscunter linguistic è simpla, sia realisaziun pretensiusa. Christa Schmid reussescha en tuts dus reguards. Betg sco ultim perquai ch'ella s'interessa propi per las persunas, per lur istorgias, per quai che resuna tranter las lingias.

Ed uschia è ella mintga mardi puspè pronta, cun sia egliada alerta e cun ses surrir, che n'è betg mo curtaschaivel, mabain ch'envida propi da sa laschar en sin novs inscunters.