Savens chaschuna l'incumbensa da tgira er quitads finanzials. Ils portacusts ils pli impurtants da las prestaziuns da tgira èn las assicuranzas da malsauns e las assicuranzas cunter accidents. Ellas cuvran ils custs da la tgira da basa e dal tractament – quai dentant mo, sche la tgira vegn prestada da persunal professiunal. Qua chattais Vus ina survista, tgi che paja tge part dals custs da malsogna e d'assistenza e da tgi che Vus survegnis tge sustegn.
Calculader da tgira per confamigliars
Il calculader da tgira gratuit ed anonim inditgescha, tge prestaziuns che stattan a disposiziun a las persunas che tgiran ed assistan lur confamigliars. Cun paucs clics survegnis Vus ina glista persunalisada cun dretgs da finanziaziun pussaivels.
Tar il calculader da tgir
Engaschament tras la spitex
Contribuziun d'assistenza
La contribuziun d'assistenza permetta a las retschavidras ed als retschaviders d'ina indemnisaziun per persunas dependentas d'agid ch'èn dependentas d'agid regular, ma che vulessan tuttina viver a chasa, d'engaschar ina persuna che furnescha las prestaziuns d'agid necessarias. Cun la contribuziun d'assistenza duain vegnir promovidas en emprima lingia l'autodeterminaziun e l'atgna responsabladad per che las persunas pertutgadas possian viver a chasa.
BUN DA SAVAIR:
|
La persuna d'assistenza na dastga ni esser maridada ni esser parenta en lingia directa cun la persuna assicurada, na dastga betg viver en in partenadi registrà cun quella e betg manar ina cuminanza da vita factica cun quella.
Infurmaziuns davart las cundiziuns sco er in model da contracts da lavur chattais Vus tar l'Institut d'assicuranza sociala (IAS) dal chantun Grischun.
|
Bunificaziun da tgira
Sut tschertas premissas han las persunas che tgiran lur confamigliars il dretg da survegnir bunificaziuns da tgira. Questas bunificaziuns èn supplements tar l'entrada da gudogn che furma las rentas. Ellas duain permetter da cuntanscher ina renta pli auta, sch'insatgi assista persunas parentas che basegnan tgira. Las bunificaziuns da tgira n'èn betg prestaziuns finanzialas directas, mabain entradas fictivas. Ils onns, per ils quals ina bunificaziun da tgira po vegnir imputada, vegnan inditgads en il conto individual, persunal. Las bunificaziuns da tgira ston vegnir fatgas valair mintga onn tar la cassa da cumpensaziun chantunala en il chantun da domicil. Il formular d'annunzia sco er ulteriuras infurmaziuns davart las premissas èn disponiblas sin la pagina d'internet dal IAS dal Grischun u tar l'agentura da la AVS da la vischnanca.
BUN DA SAVAIR:
|
Il dretg da survegnir bunificaziuns da tgira da la AVS duai vegnir extendì. Ozendi han persunas che tgiran lur confamigliars quest dretg mo, sche la persuna che
basegna tgira pretenda ina indemnisaziun per persunas dependentas d'agid per ina inabilitadda gidar sasez d'in grad mesaun u grev.
Da nov duai quest dretg vegnir concedì gia per ina inabilitad da gidar sasez d'in grad lev, per sustegnair ina vita autonoma a chasa. Las bunificaziuns da tgira duain vegnir extendidas sin pèrs en concubinat – betg mo sin pèrs maridads sco fin ussa. Il sboz da la Lescha federala davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars chattais Vus qua.
|
Indemnisaziun per agid / engaschament tras la persuna malsauna
Custs per la tgira ed assistenza che vegn prestada da confamigliars, vegnan indemnisads mo, sch'ils confamigliars respectivs
- n'èn betg inclus en la calculaziun da las PS; e
- han ina perdita da gudogn considerabla da lunga durada pervia da la tgira ed assistenza.
Ils custs vegnan indemnisads maximalmain en la dimensiun da la perdita da gudogn (art. 15 da la Lescha chantunala davart las prestaziuns supplementaras).
| BUN DA SAVAIR: |
|
Per persunas privatas cun emploiadas ed emploiads da chasa datti la pussaivladad da duvrar il sistem da rendaquint simplifitgà per patruns da la cassa da cumpensaziun chantunala.
Quel facilitescha l'annunzia ed il rendaquint per la AVS, la AI, il UCG, la AD ed ils supplements da famiglia.
As infurmai tar la IAS dal Grischun. Per las suandantas assicuranzas socialas sto vegnir fatga l'annunzia:
→ assicuranza obligatorica d'accidents (AOA)
→ provediment professiunal (PrProf)
→ supplements da famiglia
|
Prestaziuns supplementaras (PS)
Las prestaziuns supplementaras tar la AVS e tar la AI gidan là, nua che las rentas e las entradas na cuvran betg ils custs minimals da la vita. Las PS annualas correspundan a la differenza tranter las expensas renconuschidas e las entradas che pon vegnir messas a quint. En quest connex sto vegnir fatga la differenza tranter persunas che vivan a chasa e persunas che vivan en ina chasa da dimora u a l'ospital. Infurmaziuns e fegls d'infurmaziun (5.01 e 5.02) davart prestaziuns supplementaras chattais Vus sin la plattafurma d'infurmaziun da la AVS/AI u tar la IAS dal Grischun.
Meds auxiliars
La AVS e la AI surpiglian ils custs per differents meds auxiliars sustegnents. Infurmaziuns ed ina glista dals meds auxiliars che vegnan surpigliads chattais Vus tar la IAS dal Grischun.
Indemnisaziun per persunas dependentas d'agid (IPA)
Supplement per la tgira intensiva
Persunas minorennas che dovran in'assistenza supplementara d'en media almain 4 uras per di, han sut tschertas premissas in dretg da survegnir in supplement per la tgira intensiva. Il formular per far il rendaquint dal supplement per la tgira intensiva chattais Vus sin la plattafurma d'infurmaziun da la AVS/AI.
Spitex d'uffants
La AI surpiglia per uffants cun ina menda da naschientscha renconuschida las prestaziuns da la spitex fin ch'ils uffants han 20 onns. En tals cas survegnan ils geniturs prestaziuns finanzialas da la AI per lur activitad da tgira. Ina glista da las organisaziuns da spitex subvenziunadas en il Grischun chattais Vus tar l'Uffizi da sanadad dal Grischun.
Prestaziuns da coordinaziun
Pazientas e pazients cun in provediment cumplex da lunga durada duain pudair viver stabil e cun ina buna qualitad da viver a chasa. Tras quai resulta in grond basegn da coordinaziun en il provediment da la sanadad chasan ed ambulant. Tgirunzas diplomadas e tgirunzs diplomads pon surpigliar funcziuns da case/care management per coordinar il mintgadi. Tenor l'Ordinaziun davart las prestaziuns per la tgira da malsauns pon prestaziuns da coordinaziun vegnir furnidas dapi l'onn 2012 en situaziuns cumplexas ed instabilas e messas a quint a la cassa da malsauns.
Assicuranza obligatorica da malsauns
L'assicuranza da malsauns surpiglia ils custs per la tgira staziunara ed ambulanta. La tgira da basa ed il tractament vegnan pajads mo, sch'els vegnan prestads da persunal da tgira professiunal e sch'igl è avant maun ina prescripziun medicala. La prestaziun da las persunas che tgiran lur confamigliars na vegn pia betg resguardada resp. indemnisada, nun che las prestaziuns vegnian furnidas d'ina persuna da la famiglia, ch'è ina furnitura da prestaziuns renconuschida e che lavura en moda independenta..
| BUN DA SAVAIR: |
| Sut persunal da tgira professiunal vegnan chapidas en quest connex la spitex u persunas responsablas per la tgira cun activitad da gudogn independenta. Da princip vegni differenzià tranter organisaziuns communalas da spitex ch'èn affiliadas a la Federaziun grischuna da spitex, las organisaziuns independentas da spitex sco er las persunas responsablas da tgira cun activitad da gudogn independenta. Tge organisaziun u tge purschider che vegn en dumonda per Vus, decidais Vus. La differenza tranter las organisaziuns communalas da spitex e las organisaziuns independentasda spitex è quella che las prestaziuns da la spitex communala vegnan subvenziunadas tras il chantun e la vischnanca. Ina glista d'organisaziuns da spitex subvenziunadas e da persunas responsablas per la tgira cun activitad da gudogn independenta cun e senza incumbensa communala chattais Vus tar l'Uffizi da sanadad dal Grischun. |
Assicuranza obligatorica cunter accidents
Sch'i dat in basegn da tgira suenter in accident assicurà, vegnan ils custs per la tgira a chasa prescritta surpigliads da l'assicuranza cunter accidents. Er qua mo, sche las prestaziuns vegnan furnidas da persunal professiunal.
| BUN DA SAVAIR: |
Sut persunal da tgira professiunal vegnan chapidas en quest connex la spitex u persunas responsablas per la tgira cun activitad da gudogn independenta. Da princip vegni differenzià tranter organisaziuns communalas da spitex ch'èn affiliadas a la Federaziun grischuna da spitex,las organisaziuns independentas da spitex sco er las persunas responsablas da tgira cun activitad da gudogn independenta.
Tge organisaziun u tge purschider che vegn en dumonda per Vus, decidais Vus. La differenza tranter las organisaziuns communalas da spitex e las organisaziuns independentas da spitex è quella che las prestaziuns da la spitex communala vegnan subvenziunadas tras il chantun e la vischnanca.
Ina glista d'organisaziuns da spitex subvenziunadas e da persunas responsablas per la tgira cun activitad da gudogn independenta cun e senza incumbensa communala chattais Vus tar l'Uffizi da sanadad dal Grischun.
|
Disposiziun dal pazient
Ina disposiziun dal pazient regla, tgi che duai survegnir infurmaziuns en cas d'ina dimora a l'ospital, tgi che ha il dretg da cundecisiun davart il tractament, sch'il pazient è inabel da giuditgar u sch'ins na po betg pli discurrer cun el, e tge mesiras che duain vegnir prendidas en in cas medicinal d'urgenza e tgeninas che na vegnan betg giavischadas. La disposiziun dal pazient sto esser redigida en scrit, datada e suttascritta. Tgi che constituescha ina disposiziun dal pazient, po laschar inscriver la constituziun ed il lieu da deposit sin la carta d'assicuranza. Ina tala disposiziun po vegnir revocada u midada da tut temp.
La Crusch cotschna e la Pro senectute porschan tuttas duas ina cussegliaziun cumplessiva per far ina disposiziun dal pazient.
Mintga persuna da confidenza da la pazienta u dal pazient po s'annunziar en scrit tar la APUC, sche la disposiziun dal pazient na vegn betg resguardada, sch'ils interess da la persuna inabla da giuditgar èn periclitads u na vegnan betg pli garantids ubain sche la disposiziun dal pazient na sa basa betg sin la libra voluntad. La APUC sto alura examinar da prender mesiras uffizialas.
Qua chattais Vus ultra da quai inaversiun curta d'ina disposiziun dal pazient da la Federaziun da las medias e dals medis svizzers (FMH) sco er ina prescripziun medicala d'urgenza.
Sustegn tras patruns u NGOs
En intgins manaschis sustegnan ils servetschs socials las lavurantas ed ils lavurants. As infurmai tar Voss biro da persunal davart las pussaivladads da sustegn.
Ultra da quai porschan NGOs u lias da sanadad (sco per exempel l'Associaziun Alzheimer Svizra, la Lia cunter il cancer, la Pro senectute, la Pro infirmis e bleras autras) sustegns gratuits en furma da cussegliaziun, da meds auxiliars u schizunt da contribuziuns finanzialas. Il sustegn è dentant pussaivel mo sin dumonda, reglà fitg differentamain e betg gratuit en tut ils cas. As infurmai directamain tar las organisaziuns.
Mandat preventiv
Tgi che na po betg pli guardar da sasez e daventa inabel da giuditgar pervia d'in accident, pervia d'ina greva malsogna andetga u pervia da deblezza da vegliadetgna, dovra agid da terzas persunas. Cun in mandat preventiv po mintga persuna privata ch'è abla da giuditgar fixar ina persuna u in post spezialisà. En cas d'ina inabilitad da giuditgar è quella u quel alura autorisà da liquidar las chaussas necessarias. Uschia po mintgin garantir per sasezza u per sasez che tut possia vegnir liquidà en ses senn malgrà l'inabilitad da giuditgar. Il fatg ch'in mandat preventiv è avant maun ed il lieu, nua che quel è deposità, pon vegnir registrads tar l'Uffizi da stadi civil. La APUC è responsabla per la validaziun dals mandats preventivs. Qua chattais Vus il fegl d'infurmaziun davart il mandat preventiv da la APUC dal Grischun
Infurmaziuns pli detagliadas survegnis Vus d'advocatas ed advocats, da notaras e notars u da servetschs da sustegn voluntars (Pro infirmis, Pro senectute e.u.v.).