Hamid Qasmi è fugì cun pauc u nagut en Svizra – ed ha tuttina purtà cun sai bler: interess, avertadad e la voluntad da cuntanscher insatge. Oz stat il bab da famiglia amez la vita professiunala e s'engascha sco intermediatur intercultural e sco interpret. Uschia po el dar vinavant tut quai che ha mancà ad el avant 15 onns. E sch'el vul chattar quietezza, va el en muntogna.
Arrivà sin in piz, vesa Hamid Qasmi dapli che mo la cuntrada. «Igl è la survista absoluta», di el. «Sco en la vita vesan ins pir cun in pau distanza, danunder ch'ins vegn – e nua ch'ins vul ir.» Per l'um oriund da l'Afganistan n'è il viandar betg mo in equiliber tar il mintgadi. Viandar è er in simbol per sia carriera persunala: crappusa, surprendenta – dentant prendida d'emprim ennà sez enta maun.
Oz lavura il bab da famiglia da 34 onns en ina funcziun directiva en l'ovra da cement Holcim a Vaz Sut. Questa istorgia da success ha cumenzà l'onn 2010 cun la fugia en Svizra. «Atgnamain vuleva jau ir en Norvegia, perquai che jau aveva là enconuschents. La Svizra n'è mai stada en discussiun». Er ch'el è arrivà en in chantun, nua ch'i vegn discurrì tudestg, è stà pura casualitad – ed ina fortuna. Pertge grazia ad ina schuldada tudestga da la NATO, ch'el aveva emprendì ad enconuscher en l'Afganistan, saveva el in pèr pleds tudestg.
«Jau sun interessà, inscuntrel senza pregiudizis auters umans», di el. «Quai è savens stà in agid per mai.» Arrivà a Cuira ha el – malgrà nauschas experientschas – dumandà in polizist, nua ch'il post da consultaziun sa chattia. Ed il polizist l'ha immediat manà cun l'auto al lieu giavischà. In act nunspetgà che al commuventa profundamain fin oz. Bainbaud ha el fatg translaziuns en il center d'asil – perquai ch'el discurra englais e sa er ir enturn bain cun umans. Alura è suandada ina dira procedura d'asil che ha durà quatter onns e mez. In temp plain intschertezzas – senza perspectiva concreta, senza pussaivladad da planisar. Tuttina ha el fatg tut per fitgar pe. El ha tschertgà lavur, ha er pledentà qua e là persunas en il bogn avert ed ha la finala chattà ina plazza en la fabrica da charn. «Displaschaivlamain senza savair, che jau dovria ina permissiun per quai», di el riend. Quai haja per fortuna pudì vegnir reglà bainbaud. Ma en memoria è l'istorgia tuttina restada: «Sche tut è tuttenina nov en la vita, fan ins mintgatant er sbagls.» El ha spargnà mintga rap per curs da tudestg en la Scola da club da la Migros, ha fatg progress. «Ils amis na chapivan betg quai: sin agens custs ed anc avant la decisiun d'asil», sa regorda el. Ma Qasmi è in che vesa il magiel mez plain. «La Svizra m'avess bain pudì prender davent l'avegnir en il pajais, ma betg quai che jau hai en il chau.» Sia perseveranza è sa pajada. Suenter la decisiun positiva è suandà il job coaching tar il Post spezialisà per l'integraziun. Cun sias premissas han ins cusseglià ad el da far in emprendissadi. Suenter ina fasa d'orientaziun ed intgins praticums ha el bainbaud chattà ina plazza d'emprendissadi sco manader d'implants tar la EMS Chemie. «En scola hai jau bain gì intginas difficultads, ma mes superiurs m'han sustegnì e promovì. Mia nota finala è stada in 5,5.»
Sias experientschas dat Hamid Qasmi vinavant er sco interpret intercultural e sco intermediatur per il Post spezialisà per l'integraziun. Spezialmain a cor stat ad el il messadi, ch'ina via che para pli curta po daventar ina via tschorva frustranta. «Blers vulessan gudagnar memia svelt daners, surpigliar x ina lavur.» El rendia adina puspè attent, che la via sur in emprendissadi u sur in'autra scolaziun sa paja a lunga vista – «che jau n'avess autramain mai cuntanschì mia lavur da responsabladad e la buna paja.» Gist giuvenils sajan influenzads da maletgs nunrealistics che curseschan en las medias socialas. Pertge ch'els taidlian gist sin el? «Perquai ch'els vesan en mai insatgi ch'enconuscha lur realitad.» La renconuschientscha vegn er dad autras varts: A chaschun da la festa da certificat suenter la scolaziun d'intermediatur haja «schizunt» in cusseglier guvernativ gratulà ad el – e dumandà, sch'el saja gia burgais svizzer. È el quai? «Bunamain», respunda Qasmi. «Jau spetg mo pli sin la brev uffiziala da Berna.»
Spetgar n’è enconuschentamain betg sia fermezza. Perquai vai puspè ina giada en muntogna. «Sendas da viandar m'attiran magicamain. Jau hai schizunt fatg ina giada in'emna lavur gratuita e gidà a construir sendas da viandar a Tschierv», raquinta el plain superbia. «I ma fascinescha, quanta planisaziun e cunzunt quanta premura ch'i dovra, per che autras persunas arrivian segiramain a lur destinaziun.» Tge bella frasa finala per quest purtret.
Text: Philipp Grünenfelder