Il cardiochirurg Ingo Kaczmarek ha laschà enavos ina gronda carriera e cumenzà in nov chapitel da sia vita a Val S. Pieder. Tranter turistas e turists da skis, chavas da crappa e barrieras linguisticas è el oz in medi passiunà per il vitg.
«Guarda, là abita il bab» – questa frasa da ses uffants n'emblida Ingo Kaczmarek mai. Manegiada era la Clinica universitara da Minca, nua ch'el ha lavurà blers onns sco cardiochirurg e manader da la partiziun da transplantaziuns da cors. «Jau hai lavurà di e notg. Ma vivì? Vesì mes uffants? Strusch.» Insacura ha il giavisch da viver in'autra vita prendì suramaun – damain squitsch da temp, damain ierarchia da clinica, dapli intimitad e cunzunt dapli vita da famiglia. Uschia è el sa cliccà tras inserats da plazzas – fin ch'el ha vis ina pitschna annunzia da Val S. Pieder. Tschertgà: Medi da champagna cun – autodispensaziun. «Jau na saveva gnanc, tge che quai saja», di el cun in surrir. Google ha pudì gidar (consegnar directamain medicaments) ed ha er mussà, nua che Val S. Pieder sa chatta insumma (en las muntognas). «Schizunt en la vischinanza da Flem, nua che mia dunna m'ha mussà en giuvens onns dad ir cun skis». La finala n'èsi betg stà grev da sa decider, ed uschia è el sa rendì l'onn 2013 cun sia famiglia en la vischnanca che tschertgava urgentamain ina successiun per la pratica dal vitg. Quai è stà ina fortuna – la Svizra dovra numnadamain bler dapli medias e medis che quai ch'ella scolescha sezza. Betg mo en bleras praticas da medischina generala, mabain er en ospitals ed en auters secturs hai memia paucas medias e medis. Ed il basegn s'augmenta vinavant, perquai che la societad daventa pli e pli veglia e perquai ch'i dat adina dapli malsognas cronicas.
Arrivada incalculabla
La midada è stada gronda per Kaczmarek, malgrà l'experientscha medicinala generala en l'ambulanza da transplantaziun, ina spezia da pratica per 600 pazientas e pazients cun ina malsogna cronica. «Perquai hai jau cumenzà a ma preparar: en la metro – sin via a la clinica – sun jau ma sfundrà en cudeschs, en Svizra hai jau visità curs per ultrasun, per diagnostica da labor u per metter si gip.» Las enconuschientschas specificas han uschia pudì vegnir rinfrestgadas sistematicamain – las midadas socialas per el e per sia famiglia èn percunter stadas incalculablas. Val S. Pieder n'è betg Minca e la pitschna vischnanca haja sias atgnadads, sa Kaczmarek. El lascha sentir ch'el è er fascinà da l'istorgia da la nova patria, el rapporta dal tudestg gualser e da l'istorgia d'immigraziun dals Gualsers en il Grischun rumantsch. «La cunfinaziun per segirar l'atgna identitad e la successiun d'ierta ha predominà qua durant in lung temp. Mintgatant sentan ins quai anc oz.» Kaczmarek sez ha survegnì en il fratemp la naziunalitad svizra, e quai unanimamain.
Part da la plurilinguitad a Val S. Pieder
En sia pratica inscuntra el gist uschè bleras linguas sco quitads e dolurs: rumantsch, portugais, talian, mintgatant er tigrinya. «Cura che nagut auter na gida, vegn Google Translate en funcziun u ch'i vegn communitgà cun ils mauns ed ils pes. Il principal è, che nus chapeschian in l'auter.» La glieud lavura en l'agricultura, en la chava da crappa, tar las Auas da Val, en il turissem – «e la figlia d'ina famiglia portugaisa è ussa engaschada tar l'administraziun communala», sa legra Kaczmarek, che vesa Val S. Pieder sco ina vischnanca ch'è er averta e poliglotta. «Senza immigraziun», di el, «na marschass er qua nagut». Natiralmain ch'el lascha encrescher mintgatant per la vita metropolitona urbana. L'opera – in local da trend. Ma las muntognas gist davant porta, la natira, il contact direct cun la glieud? «Incumparegliabel.» E lungurus na saja quai tuttavia mai: «L'enviern vegnan las turistas ed ils turists da skis, la stad las ciclistas ed ils ciclists da muntogna. Jau sun occupà fitg bain.» Ingo Kaczmarek è arrivà – cun egls averts e cun in umor sitg: «Jau lavur fitg, fitg gugent qua. La populaziun è engraziaivla ed ils pli paucs ma vulessan spedir ord il pajais.»
Text: Philipp Grünenfelder